Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM) Nedir? Ne işe Yarar?

Yeni bir çözüm yöntemi olan otomatik piyasa yapıcı (AMM) nedir, ne değildir? Bu yazımızda detaylarına inerek bu konudan bahsedeceğiz.

Geleneksel ticaret piyasalarında piyasa yapıcılar, fiyat ne olursa olsun ticaret likiditesi sağlarlar. Borsa bunun en bilinen örneğidir. Bu şekilde ticaretin sorunsuz bir şekilde yapılmasına yardımcı olurlar.

Genellikle borsa emir defterlerinde ticaretin likiditesinin kaynağı bireyler veya firmalardır. Merkeziyetsiz borsa (DEX) ticaretinin ortaya çıkmasıyla birlikte otomatik piyasa yapıcı (AMM) kavramı tanıtıldı.

Ortaya çıkan bu akıllı çözüm, işlemler arasında aracı olmadan yatırımcıların takas yapmalarına olanak tanır. Bunun yerine AMM, token için fiyatı belirler ve işlem kod ile gerçekleştirilir.

Biz bu rehberde farklı otomatik piyasa yapıcı türlerinin ne olduğunu ve nasıl çalıştıklarını tartışacağız. Ayrıca bir AMM kullanmanın avantajlarını ve olası dezavantajlarını da detaylandıracağız. Kripto ticaretinizde otomatik piyasa yapıcı (AMM) nedir ve nasıl kullanabiliriz, birlikte öğrenelim.

Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM) Nasıl Çalışır?

Çoğu AMM, benzer şekilde çalışır. Ancak bazıları takaslar gerçekleştiğinde havuzu dengelemek için farklı formüller kullanır. AMM ile takas (swap) işleminin havuzdaki ticaret envanteri burada önemlidir. Takas miktarına göre değerlemelerde bulunur.

Takasın büyüklüğüne bağlı olarak token başına takas fiyatını ayarlar. ETH’nin 10.000 AST tokenı ile takas edilmesinin örneğini görebilirsiniz. Bunun toplam maliyetini görsel ile ayrıca ekledik. (793,08 $).

Büyük bir swap, token başına olan fiyatı artırır. ETH ile 100.000 token takası yapmanın örneğine göz atalım. Maliyetin 10.000 token takasından on kat daha yüksek olmasını beklemek olası bir durumdur. Ancak bu, her zaman böyle değildir.

Otomatik piyasa yapıcı (AMM) nedir, sorusunun cevabını bu bağlamda anlamak önemlidir. Her bir token için daha fazla ödeme yapmanız muhtemeldir. Örnekte gösterildiği gibi ikinci swap görselindeki toplam takas maliyeti 8.727,70 dolardır.

İlk swap görselindeki orijinal takas değerinin on katı 7.930,80 dolardır. Buna bağlı olarak, daha büyük bir takas 796,90 dolar veya token başına 0,007969 dolar ek maliyet getirir.

AMM’lerin çoğu, herhangi bir fiyatta likidite sağlamaya yönelik olarak tasarlanmıştır. Fiyatı beğenmeyebilirsiniz, bu gayet normaldir. Ancak gerektiğinde takası gerçekleştirebilirsiniz.

Uniswap V3 gibi likidite sağlayıcılar bazı yenilikler ortaya çıkardı. Bu havuza sağladıkları tokenler için fiyat aralığını sınırlamalarına olanak tanır. Fiyat, belirlenen aralığın dışında olduğunda havuzun fiyat sınırlı kısmı pasif kalır.

AMM Formülü: Fiyatlar Nasıl Belirlenir

AMM’nin diğer formüllerini daha sonra tartışacağız. Temel bir anlayış kazanmak için Uniswap tarafından kullanılan sabit ürün formülünü kullanabiliriz. Uniswap’ın açık ara en büyük DEX olduğu kanısına vardık.

Tüm versiyonları da ne yazık ki (V1, V2, V3) açık kaynak koda sahiptir. Sonuç olarak, Uniswap’ın kodunu (sabit ürün formülü de dahil olmak üzere) kullanan sayısız klon vardır.

Temelinde sabit ürün formülü, havuzun dengeli bir değerini korumaya çalışır. Bunu aşağıdaki formülü kullanarak yapar:

• X * Y = K

Nasıl uygulanır? Otomatik piyasa yapıcı nedir konusuna örnek olarak ne verebiliriz? X Token ve Y Token ile bir havuza bakalım.

• X = Varlık X’in Miktarı
• Y = Varlık Y’in Miktarı
• K = Sabit (Varlık X’in Miktarı * Varlık Y’in Miktarı)

Arka planda bu işlemin nasıl işlediğini görelim. Sabit ürün AMM, Token Y ile satın alındığında ne kadar Token X sağlanacağını belirler. Bunun için gösterdiğimiz formülü kullanır.

Dolar değeri gibi gerçek dünya fiyatlarından da bahsetmemiz gerekir. Bu hesaplama, dışsal bir hesaplamadır. AMM, dolar değerini hiçbir zaman dikkate almaz. Sadece takasın her iki tarafı için token sayısını belirler.

Birisi havuza büyük miktarda Token X sattığında, Token X, Token Y’ye göre daha ucuz hale gelir. Aynı durum piyasanın Token X’i satması durumunda da geçerlidir. Token X, havuzu dengede tutmak için Token Y’ye göre değer kaybeder.

Uniswap ayrıca “tikler” kullanır. Peki otomatik piyasa yapıcı (AMM) nedir? Bunları döviz kuru dilimleri olarak düşünebilirsiniz. Döviz kuru her tikte değişir. Kur, takasın havuz üzerindeki etkisine bağlı olarak yukarı veya aşağı hareket edebilir.

Likidite Sağlayıcıların Rolü

En iyi kripto likidite sağlayıcıları geniş bir terimi kapsar. Bunların arasında kripto ödünç verenler ve başlangıç projeleri için kurumsal likidite sağlayanlar bulunur.

İkinci olarak DEX sağlayıcılarından da bahsedebiliriz. Sonuncusu, likidite havuzu ile token yatırarak getiri elde etmek isteyen herkes olabilir.

Teşvik olarak DEX, likidite havuzundaki swap işlemlerinin ücretlerini öder. Genellikle ödeme yaklaşık %0,25 oranındadır. Bu ücret, havuzu swap yapmak için kullanan kişiler tarafından ödenir.

Geçici Kayıp ve Riskler

Otomatik piyasa yapıcı (AMM) nedir, sorusunu anlamak için geçici kayıp ve riskler konusuna da değinmeliyiz.

Geçici kayıp, likidite havuzuna token yatırdığınızda ortaya çıkar. Bu olay tokenlerin değerindeki farkı ifade eder. Örneğin, mevcut havuzdaki döviz kuru bazında 100 Token X ve 200 Token Y yatırdığınızı varsayalım.

Yatırım ile başlangıç ​​değerine sahip olursunuz. Yatırımcılar zamanla havuza karşı alım satım yapmaya başlayacaklar. Beraberinde yatırdığınız miktara göre bir tokenin daha azı ve diğerinin daha fazlası olacaktır.

Token değerleri farklılaştıkça geçici kayıp yaşayabilirsiniz. Bu gayet normal bir durumdur. Hep birlikte nasıl çalıştığını inceleyelim. Takaslar nedeniyle artık 2’ye 1 oranına sahip olamayacaksınız.

Kalan tokenler, 100 Token X ve 200 Token Y’yi tutmuş olsaydınız sahip olacağınız değerden daha düşük olacaktır. Bu değer farkı, geçici kayıp olarak adlandırılır.

Önceki bölümde bahsedilen ticaret ücretleri, bu kaybı telafi etmeye yardımcı olur. Ayrıca likidite sağlamayı, elde tutmaktan çok daha kârlı hale getirebilir.

Başlıca AMM Türleri (Örneklerle)

Sabit ürün formülü hala en yaygın AMM türüdür. Ancak her biri farklı bir kullanım durumu veya avantaja sahip olabilen diğer türler de vardır. Otomatik piyasa yapıcı nedir, sorusu, bu türlerin çalışma prensiplerini anlamada kritik bir rol oynar.

Uniswap tarafından kullanılan sabit çarpan formülüne ek olarak başka stratejiler de vardır. Bunlar arasında sabit toplam formülü ve hibritler bulunur. Ayrıca güvenilir sağlayıcılardan fiyat verilerini alan dinamik AMM’ler de kullanılır.

1) Sabit Ürün Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM)

Sabit ürün otomatik piyasa yapıcı (AMM) nedir? Bu AMM’ler, havuzu dengelemek için önceki bölümlerde tartıştığımız basit bir formül kullanır.

• X * Y = K

Sabit ürün formülünde X, Token X’in miktarını temsil eder. Y Token Y’nin miktarını temsil eder. Birisi Token X’i Token Y ile takas ederse, Token X’in değeri Token Y’ye göre düşer. Yani bu şekilde döviz kuru ayarlanır.

2) Sabit Toplam Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM)

Sabit toplam formülü benzer şekilde çalışır. Ancak sabit bir değer oluşturmak için çarpma yerine toplama kullanır. Bu da otomatik piyasa yapıcı (AMM) nedir sorusuna farklı bir yaklaşım getirir.

• X + Y = C

Bu durumda havuzda 100 Token X ve 50 Token Y bulunuyorsa, C 150 olur.Formül benzer değerdeki varlıklarla çalışabilir. Ancak değeri farklılaşan varlıklar için bu bir felaket olabilir. Bu durumda havuzun bir tarafı hızla tükenir.

Sabit ürün AMM’si her fiyatta likidite sağlayabilir. Ancak sabit toplam AMM, bir tokenı hızla bir şekilde satıp tüketebilir.

Sonsuz arz eksikliği nedeniyle, sabit toplam AMM’ler her durumda kullanışlı olmayabilir. Bağımsız bir formül olarak, çoğu merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulaması için uygun değildir.

3) Hibrit Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM)

Hibrit otomatik piyasa yapıcılar, iki formülü birleştirir. Örnek olarak Curve Finance, sabit çarpan formülünü ve sabit toplam formülünü birleştirir.

4) Dinamik Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM)

Dinamik bir otomatik piyasa yapıcı (AMM) nedir? Bu AMM’ler, token fiyatlarını sağlamak için oracles kullanır.Oracles, dış dünyadan veri getiren güvenilir sağlayıcılara verilen addır. Önemli bir yeri olan oracle, sabit ürün formülü gibi daha basit AMM stratejileri kullanır. Fiyatları piyasa fiyatlarıyla hizalamak için arbitraj yapıcılara güvenir.

Bir ETH/USDC havuzu, ETH’yi mevcut USD fiyatının altında fiyatlandırabilir. Bir bot veya yatırımcının ETH’yi havuzdan satın alacağını göreceksiniz. Tabii, AMM ayarlaması, piyasa fiyatına ulaşana kadar bu işlemi sürdüreceği kesindir.

Dinamik AMM’ler, havuz fiyatını olabildiğince piyasa fiyatıyla uyumlu tutmaya çalışırlar. Bu durum, arbitraj ihtiyacını azaltır.

AMM Kullanmanın Avantajları

AMM’lerin başlıca avantajlarından biri işlemleri bir aracıya ihtiyaç duymadan gerçekleştirme yeteneğidir.Otomotik piyasa yapısısının bir diğer avantajı ise izinsiz işlemleri mümkün kılmalarıdır. Otomatik piyasa yapıcı (AMM) nedir, sorusuna bu avantajla net bir yanıt verilebilir.

Uyumlu bir kripto cüzdanınız varsa her şey çok kolaydır. Cüzdanınızın havuza satmak istediğiniz tokenlerden biri ile finanse edilmesi gerekir. Bu şekilde diğer token karşılığında kolayca token satabilirsiniz.

Likidite sağlayıcılarının her iki tokene de ihtiyacı olabilir. Ancak yatırım işlemi yine de izin gerektirmez. Bir broker ile çalışmanıza gerek yoktur ve herkes katılabilir.

Tamamen Merkeziyetsiz

AMM’lerin en bariz avantajı, izinsiz işlemleri mümkün kılmalarıdır. Token A’yı Token B ile takas etmek için merkezi bir borsa kullanmanıza gerek yoktur. Bunun yerine tokenleri bir likidite havuzu aracılığıyla takas edebilirsiniz.

Uyumlu bir kripto cüzdanına ve takas edecek tokenlere sahip olan herkes takas yapabilir. ETH’yi USDC ile takas yapmak istediğiniz durum örneğine göz atalım.ETH, ABD dolarının değerine sabitlenmiş popüler bir stablecoindir. Coinbase veya benzeri merkezi bir borsa kullanmadan takası gerçekleştirebilirsiniz.

Takas maliyetiniz büyük ölçüde küçük işlemler için gaz ücretleri ile sınırlıdır. Ancak daha büyük işlemler yaptığınızda farklılıklar olacaktır. Veya daha küçük likidite havuzları kullanıldığında kayma oranını da dikkate almanız gerekecektir. Değer kaymasını birazdan ayrıca tartışacağız.

7/24 Kullanılabilirlik

En iyi merkeziyetsiz kripto para borsalarına günün her saati erişebilirsiniz. Otomatik piyasa yapıcı (AMM) nedir, sorusu burada da cevaplanmış olur. Çünkü AMM’ler günün her saati işlem yapılmasına olanak tanır.

Sürekli işlem yapılması özelliği merkezi kripto borsaları için de geçerlidir. Yine de Token A’yı Token B ile takas etmeniz gereken durumu düşünelim.

Tokenları merkezi bir borsaya aktarmadan takası gerçekleştirebilirsiniz. Tüm işlem, MetaMask gibi bir self-custody (öz velayet) kripto cüzdanı aracılığıyla gerçekleşir. Öz velayet, kullanıcıların kripto para kontrolünü elinde tutmaları anlamına gelir.

Likid Piyasalarda Azaltılmış Kayma

Likidite, kolay ve verimli bir şekilde ticaret yapabilme yeteneğini ifade eder. Otomatik piyasa yapıcı nedir sorusu, likiditenin nasıl sağlandığını anlamamızda önemli rol oynar. Mevcut piyasa fiyatına yakın bir fiyatta yeterli ticaret envanteri bulunduğu anlamına gelir.

Kayma, bir takas işlemi gerçekleştirdiğinizde bir tokenin fiyatındaki değişiklikleri ifade eder. Likidite havuzundan daha büyük miktarda Token A alıp Token B ile ödeme yaptığınızda, token başına fiyat artar.

Meydana gelen bu fiyat değişikliği, kayma olarak adlandırılır. Ayrıca havuzdan önemli miktarda token alırsanız kayıp fiyatı, dramatik bir şekilde değişebilir.

Büyük likidite havuzları, minimum kayma ile işlemler için yeterli likidite sağlar. Uniswap’teki popüler tokenlerin birinden bahsedelim. Örneğin ETH/USDC’yi barındıran bir havuzu düşünelim.

Havuzun az kaymayla ticaret yapmak için yeterli likidite sunmasını bekleyebilirsiniz.

Likidite Sağlayıcılar İçin Kazanç Fırsatları

Ticaret envanteri nereden geliyor? Likidite sağlayıcıları bunda önemli bir rol oynar. Herkes tokenleri yatırarak havuzlar için likidite sağlayabilir.

Her takas işlemi likidite sağlayıcılara bir kazanç fırsatı sunabilir. Ancak otomatik piyasa yapıcı (AMM) nedir, sorusunun yanıtını ararken dikkatli olmakta fayda vardır. Geçici kayıp gibi riskleri de göz önünde bulundurmak gerekir.

Havuzu kullanarak takas yapan kişiler takas ücreti ödemeye devam eder. Likidite sağlayıcılar genellikle her işlemden %0,25 oranında bir ücret kazanır. Ancak ücretlerde değişim meydana gelebilir.

İyi yönetildiğinde likidite sağlamak, tokenlerin gelecekteki fiyat artışı için önemli bir adımdır. Kullanıcıların elinde tutmasından daha kârlı olabilir. Ancak içinde geçici kayıp gibi riskler bulunduruyor.

Likidite yöntemi kullanarak kripto staking ile pasif gelir kazananlar aman dikkat edin. Bu yöntem, artı ve eksilere bakarak değerlendirme yapmayı gerekli kılar.

AMM Kullanmanın Dezavantajları

AMM’lerin arka plandaki matematiği bazı dezavantajlar getirir. Bunların bazıları likidite sağlayıcılarını bazıları ise takas yapan tüccarları etkiler.

Geçici Kayıp

Geçici kayıp, otomatik piyasa yapıcı (AMM) nedir sorusuna likidite sağlayıcıları açısından olumsuz bir yanıt verebilir. Bu durum tokenleri elde tutmak yerine likidite havuzuna yatırdığınızda ortaya çıkar.

Geçici kayıp (IL), takas yapanlardan ziyade likidite sağlayıcılarını etkiler. Kısaca IL, tokenleri sadece tutmak yerine likidite havuzuna yatırdığınızda ortaya çıkar.

Sahip olacağınız değer ile kalan tokenlerin değeri arasındaki farkı ifade eder. Zamanla havuzdaki tokenlerin değerleri farklılaştıkça, geçici kayıp oluşur. Ancak takas ücretleri genellikle kaybı telafi eder.

Likidite Havuzu Kayma Riski

DEX aracılığıyla ticaret yaparken, satın aldığınız tokenin fiyatı işlem büyüklüğüne bağlı olarak artar. Aynı durum satarken de geçerlidir. Ancak işlem büyüklüğü arttıkça fiyat düşer.

Yatırımcılar değer kaybını anlamalıdır. Peki kriptolarda fiyat kayması (slippage) nedir? Bu, bir ticareti tamamlarken meydana gelen fiyat değişikliklerini ifade eder. Ayrıca en iyi kripto ticaret platformları yazımız ile bununla ilgili daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

Arka planda AMM, havuzu dengede tutmak için fiyatları ayarlamaktadır. Çoğu DEX protokolü, örneğin Uniswap, takaslar için maksimum kayma miktarını ayarlamanıza olanak tanır.

Front-Running Saldırıları

Otomatik piyasa yapıcı (AMM) nedir sorusu, front-running saldırılarına da dikkat çeker. Front-running saldırılarının AMM’lerle ilgili bir risk olduğunu ortaya koyar.

Front-running saldırıları hemen hemen her blockchain işlemini etkileyebilir. Ancak genellikle büyük DEX takaslarında görülür. AMM’ler, havuzdaki tokenlerin dengesine göre fiyatları yönetir.

Token A için alım baskısı fiyatın yükselmesine neden olacaktır. Gelişmiş botlar bu işlemleri tamamlanmadan önce front-run yapabilir. Ardından arka uçta bir “sandviç saldırısı” ile kâr edebilir. Bir örneğe hep beraber bakalım.

Birinin büyük bir ETH takası yaptığını varsayalım. Bu, havuzdaki ETH fiyatının yükselmesine neden olacaktır. Bir MEV (maksimum çıkarılabilir değer) botu, bu işlemi tamamlanmadan önce görebilir.

Bot, daha yüksek bir gaz ücreti teklif ederse, yatırımcının takasından önce gerçekleşen bir ETH takası yapabilir. Örnekte görüleceği gibi yatırımcı beklenenden daha yüksek bir fiyat ödeyecektir. Yatırımcının takas işlemi tamamlandıktan sonra MEV botu ETH’yi likidite havuzuna geri satarak kâr elde eder.

Yeterli hacimle veya yeterince büyük işlemlere karşı yapıldığında MEV front-running oldukça kârlı olabilir. Bazı tahminlerde büyük kazanç sağladığı ifade ediliyor. MEV botları, 2023 başlarına kadar Ethereum zincirinde 1,38 milyar dolardan fazla kazanç elde etti.

AMM’lerin Geleceği Nedir?

Otomatik piyasa yapıcı (AMM) nedir sorusu, AMM’lerin gelecekteki rolünü anlamada öneme sahiptir. Bugünkü AMM destekli merkeziyetsiz borsalar, belirli amaçlar için iyi çalışmaktadır.

Uniswap’in sabit ürün AMM’si gibi savaşta test edilmiş piyasa yapıcılar vardır. AMM’lerin gelecekte de önemli bir rol oynaması beklenmektedir. Ancak iki kilit alanda daha fazla gelişme görmemiz olasıdır. Bunlar, zincirler arası takaslar ve dinamik AMM’lerdir.

DODO’nun dinamik AMM’si 2020’de piyasaya sürülmüştür. Buna rağmen birkaç DEX projesi, bu yeniliği takip etti. Bu tür bir AMM’nin geçici kaybı azaltma yeteneği, onu gelişim için umut verici bir alan haline getiriyor.

Zincirler arası takaslar, tüccarların bir zincirdeki varlıkları başka bir zincire aktarmasına olanak sağlar. Otomatik piyasa yapıcı nedir sorusu ile bu karmaşık işlemler sırasında AMM’lerin rolünü daha iyi anlayabiliriz. Ayrıca aynı veya farklı varlıklarla takas etmelerini sağlar.

Konuyu bir örnek ile açıklayalım. Jumper.Fi en bilinen protokollerdendir. Solana blok zincirindeki SOL’yi Ethereum blok zincirindeki USDC ile takas etmenize olanak tanır. Jumper.Fi’nin Li.Fi tarafından desteklendiğini ayrıca belirtmekte fayda var.

Unutulmamalıdır ki bu daha karmaşık protokoller de güvenlik açıklarını beraberinde getirebilir. Li.Fi Bridge, Temmuz 2024’te 11 milyon dolarlık bir istismar yaşadı.

Teknoloji geliştikçe geliştiriciler, güvenlik sorunlarının çözümüne yaklaştı. Yani, kısa bir süre içinde bu sorunlara çözüm bulunması muhtemeldir. Otomatik piyasa yapıcı nedir sorusunu anlamak burada önemlidir. Bu sayede teknolojilerin ne kadar ilerlediğini görebiliriz.

AMM’ler, geleneksel finans sağlayıcıları gerektirecek işlemlerin bir kısmını destekleyebilir. Tokenlaştırılmış gerçek dünya varlıklarından (RWA) da ayrıca bahsetmek gerekir. RWA ve merkeziyetsiz borsalar aracılığı ile daha yaygın olarak ticaret yapmaya başlayabilirsiniz.

RWA, halihazırda blok zincirlerde tokenlaştırmaya başlamış durumda. Geleneksel finans devleri bu işlemin öncüsü konumunda. Buna örnek olarak BlackRock’ın yeni kripto fonu gösterilebilir. BlackRock, Ethereum blok zincirinde tokenlaşmış para piyasası fonunu aktif şekilde kullanmaktadır.

Sonuç

Otomatik piyasa yapıcı, merkeziyetsiz bir borsada ticaret fiyatlarını yönetir. Bu bir protokoldür. AMM, aracı olmadan tüccarların takas yapmalarına olanak tanır. Ticaret yaparken birkaç algoritmik formül kullanır. Bu formüllerin en yaygın olanı, 12 blok zincirinde mevcuttur.

AMM’nin merkezinde matematiksel bir formül bulunur. İnsanlar likidite havuzuna karşı alıp satarken fiyatı belirleyen etken, bu formüldür.

Otomatik piyasa yapıcılar, işlem yapmak için aracıya ihtiyaç duymayı ortadan kaldırır. Eğer Ethereum cüzdanınızda ETH varsa, Uniswap gibi popüler bir DEX kullanmalısınız. ETH’nizi binlerce token ile bu şekilde takas edebilirsiniz.

Birkaç tür AMM vardır. Curve’un stablecoinler için hibrit AMM’si bunlardan birisidir. Ek olarak DODO’nun geçici kayıp riskini azaltan dinamik AMM’si de yaygın kullanıma sahiptir.

Dinamik AMM, belirli takas türleri için özelleştirilmiş algoritmalar sağlar. Ancak her birinin artıları, eksileri ve sınırlamaları vardır. Cüzdanınızı bağlamadan ve takas yapmadan önce detaylı bir araştırma yapmalısınız.

Her tür AMM’nin nasıl çalıştığını anlamak için biraz zaman ayırın. Umarız sizlerin otomatik piyasa yapıcı nedir sorusuna güzel bir cevap vermişizdir.

Sıkça Sorulan Sorular

Kriptoda Otomatik Piyasa Yapıcı nedir?

AMM, Otomatik Piyasa Yapıcı anlamına gelir. Otomatik piyasa yapıcı, havuzdaki tokenlerin değerini hesaplamak için matematiksel bir formül kullanır. AMM, tüccarların bir aracı olmadan token takas yapmasına olanak tanır.

Kriptoda AMM’lerin kullanımı güvenli mi?

Uniswap’in sabit ürün formülü gibi savaşta test edilmiş AMM’leri mevcuttur. Bu piyasa yapıcı token, takası yapmak için güvenli bir yol sunar. Ancak, ticaret yapmadan önce değer kaybı yaşamanız mümkündür. Ayrıca, likidite havuzuna likidite sağlarken geçici kayıp hakkında bilgi edinmenizi öneririz.

AMM’lerle para kazanabilir misiniz?

Cevabımız kısaca evet. Likidite sağlayıcıları, bir DEX havuzuna token sağlarken işlem ücretleri kazanabilir.

AMM’leri kullanmanın ana riski nedir?

Uniswap gibi iyi kurulmuş AMM’lerle ilişkili başlıca riskleri sıralayabiliriz. Bunlar geçici kayıp ve değer kaybı etrafında döner. Geçici kayıp, havuz varlıklarının fiyatları farklılaştığında likidite sağlayıcılarını etkiler.Değer kaybı, bir likidite havuzunda bir varlığı satın alma veya satma baskısı demektir. Bu fiyatı değiştirdiğinde meydana gelir.

AMM’lere alternatif nedir?

DODO’nun Proaktif Piyasa Yapıcı (PMM) algoritması, en çok göze çarpanlardandır. Token fiyatlarının borsa fiyatlarını daha yakından takip edecek şekilde ayarlanmasına olanak sağlar. Bu imkanı tanıdığı için geleneksel AMM’lere bir alternatif sunar.

Diğer bir alternatif, bir merkezi borsa kullanarak alım satım yapmaktır. Bu durumda, açık alım ve satım emirlerinden oluşan bir emir defterine karşı işlem yapıyorsunuz. Kendi sabit fiyat emrinizi de oluşturuyor olabilirsiniz.

Sabit Ürün Otomatik Piyasa Yapıcı Nedir? (CPMM)

Birden fazla varlık arasında yapılan işlemleri yürütmek için kullanılır. Bu AMM’ler, havuzu dengelemek için basit bir formül kullanır. Bu formül şu şekildedir ; X * Y = K. Sabit ürün AMM’si, her fiyatta likidite sağlayabilir.

Referanslar

• How Uniswap works (uniswap.org)
• StableSwap – efficient mechanism for Stablecoin liquidity (curve.fi)
• DODO Whitepaper (whitepaper.io)
• Solana sandwich bot makes $30M from MEV arbitrage in 2 months (cointelegraph.com)
• Defi Protocol LI.FI Struck by $11M Exploit (coindesk.com)
• BlackRock Launches First Tokenized Fund on Ethereum Blockchain (wsj.com)