Web3 Nedir? Geleceğin İnterneti İle Tanışın

Web3, yatırımcıların sıklıkla karşılaştığı bir terim olmasından dolayı akıllara Web3 nedir sorusunu getirir. Blok zincir teknolojisine dayanan ve kripto cüzdan adreslerinin çevrimiçi kimlik işlevi gördüğü web anlayışını ifade eder.

Bu yeni web evresi, kullanıcıların kendi verileri üzerinde kontrol sahibi olmalarını sağlıyor. Merkezi yapılardaki çerezleri takip etme ve hizmet şartlarını okuma gibi geleneksel yöntemlerden kişileri kurtarıyor.

Web3, merkeziyetsizlik ve token gibi kripto kavramları ile yakından ilişkilidir. Bu teknolojilerin kesişim noktaları üzerine odaklanır. Bu durumda, Web3’ün internet kullanımını nasıl değiştireceğine ve zaten nasıl değiştirdiğini inceleyeceğiz.

Web3 nedir sorusuna özetle veri sahipliği, gizlilik ve erişim kontrolü gibi alanlarda kullanıcılara daha fazla yetki ve özgürlük sunar. Web3’ün sunmuş olduğu özgürlüklerden yararlanmak için hemen yazımıza geçin ve eşsiz özelliklerden sizde faydalanın.

Web 1.0’dan Web 3.0’a Nasıl Geldik?

Web3 nedir anlamak için web3’ün daha önceki versiyonlarını (web 1.0 ve web 2.0) öğrenmek faydalı olacaktır.

Web 1.0

Web’in ilk günlerinde, web siteleri statik içerikler sunuyordu. Bir web sayfasını güncellemek için, birinin HTML kodunu manuel olarak düzenlemesi gerekiyordu. Kod güncellenene kadar sayfa aynı içeriği göstermeye devam ediyordu.

Bu dönem, Web 1.0 olarak bilinir ve günümüzdeki web’den alışık olduğumuz etkileşim ve dinamiklerinden yoksundur.

World Wide Web, 1989’da bilim insanları tarafından bilgi paylaşımı amacıyla icat edildi. Ancak ticari kullanım içinde pek geç kalınmadı.

Örneğin, 1993 yılında Bloomberg.com gibi ticari siteler faaliyete geçti ve kısa bir süre sonra 1994’te Apple’ın web sitesi apple.com yayına girdi.

Bu siteler, web’in sadece bilgi paylaşımı değil, aynı zamanda ticari potansiyel taşıdığını da göstermeye başladı.

Web 2.0

1990’lar, web’i her konuda bilgi deposu olarak kullanmayı ve ilgili içeriklere erişimin sağlanmasının önemini pekiştirdi.

Ancak bu dönemdeki web sayfaları genellikle statikti. Ayrıca içerikler merkezi bir şekilde kontrol ediliyordu. Bu durumda şirketler ve bireyler, her bir sayfanın içeriğini belirliyordu.

Web 2.0 ile birlikte web, etkileşimli ve dinamik bir platforma dönüştü ve bu da dünya üzerinde büyük bir değişime neden oldu. Kullanıcılar artık içerik oluşturma sürecine aktif olarak katkıda bulunuyordu.

MySpace (2003), Facebook (2004) ve Reddit (2005) gibi platformlar, kullanıcı tarafından üretilen içeriğin merkezde olduğu ve etkileşimin ön planda tutulduğu siteler olarak öne çıktı.

Bu siteler, kullanıcıların içerik üretmesine ve birbirleriyle etkileşimde bulunmasına olanak sağlayarak internetin sosyal ve interaktif doğasını pekiştirdi.

Kullanıcılar tarafından oluşturulan içerik, Web 2.0’ın bir özelliği olarak en azından içerik üretiminde merkezi olmayan bir yapıya doğru adım atıldığını işaret etti.

Fakat site yöneticileri ve şirketler kimin ne paylaştığını ve hangi içeriklerin kabul edilebilir olduğunu kontrol etmeye devam ediyordu.

Web 2.0’a geçiş, JavaScript’in gelişimiyle de önemli bir döneme işaret eder. JavaScript, 1995 yılında oluşturuldu ve web tarayıcılarında kod çalıştırarak web sayfalarını daha etkileşimli hale getirmeye başladı.

Bu dilin gelişimi, web’in kullanım şeklini genişletti ve daha zengin kullanıcı deneyimleri sunulmasını sağladı.

Web 2.0, web’i daha çekici hale getirmiş olsa da, büyük şirketlerin endüstriyel ölçekte kullanıcı verilerini toplamasına ve bu verilerden para kazanmasına zemin hazırladı.

Ayrıca, Web 2.0 dönemi sansür ve içerik kontrolü endişelerini de beraberinde getirdi. Bazı durumlarda, kullanıcılar “kamusal alan” olarak gördükleri platformlarda susturuldu ve paylaşımları bir şekilde silindi.

Pratikte, Web 2.0 interneti pek çok kişinin hayal edebileceğinden daha merkezi bir yapıya dönüştü. Ancak, Web 3.0 (web3) ile kullanıcılara verileri ve çevrimiçi kimlikleri üzerinde daha fazla kontrol sağlama vaadi sunuldu.

Bu yeni yaklaşımın başarılı olup olmayacağı henüz kesin değil, ancak web3’ün bazı erken örnekleri, merkezi olmayan bir geleceğin potansiyelini göstermeye başlamış durumda.

Peki Web3’ün Anlamı Nedir?

Web3 nedir sorusuna anlamını öğrenerek başlayalım. Web3, kripto cüzdan adreslerinin çevrimiçi kimlikler olarak kullanılmasını içeren bir kavramdır.

Bu platformlar genellikle, dosya depolaması ve işlem verilerini blok zincir üzerinde depolamayı sağlar. Bu bilgilerin dünya çapında yüzlerce ve binlerce bilgisayarda kopyalanmasını sağlayarak merkeziyetsizliği destekler.

Kripto cüzdan adresleri, blok zincir üzerinde çalışan akıllı sözleşmelerle etkileşim kurabilir, bu da her birimizin çevrimiçi kimliklerimizi kontrol etmemizi sağlar.

Bu kimlikler hiçbir kurum ve moderatör tarafından kaldırılamaz ve birden fazla kimlik kullanarak çevrimiçi gizliliğimizi sağlar.

Örneğin, Ethereum’un kurucu ortaklarından Vitalik Buterin, Twitter (şimdi X olarak bilinen) hesabında bir cüzdan adresini kamuoyu ile paylaşmıştır.

Bu adres, web3 platformlarında Vitalik’e ait bir çevrimiçi kimlik olarak işlev görür. Cüzdan adresleri ayrıca, blok zincir tabanlı web3 sitelerinde oturum açmak ve “giriş” bilgilerini cüzdanın özel anahtarlarıyla imzalamak için kullanılabilir.

Vitalik olmadığınız sürece, onun özel anahtarlarına erişemezsiniz ve benzer şekilde, o da sizin özel anahtarlarınıza erişemez.

Web3, kripto cüzdanlarını kimlik doğrulama aracı olarak kullanarak, web üzerinde anonim ve takma adlı kimliklerle gezinmeyi sağlar.

Her kişi ve kuruluş, çeşitli amaçlar için kullanabileceği neredeyse sınırsız sayıda cüzdan adresine sahip olabilir.

Örneğin, küçük işlemler için bir cüzdan adresi, büyük bakiyeleri saklamak için başka bir adres ve web3 platformlarında etkileşim için başka bir adres kullanılabilir.

Ayrıca, bir Ethereum adresini bir Ethereum Name Service (ENS) alanına bağlamak da mümkündür.

Örneğin, “vitalik.eth” gibi bir ENS alan adı, Vitalik’e ait başka bir cüzdan adresini temsil edebilir.

Bu sistem, kullanıcıların adreslerini daha anlaşılır ve hatırlanabilir hale getirirken, aynı zamanda güvenli bir şekilde kimliklerini yönetmelerine yardımcı olur.

Varsayılan Olarak Gizlilik

Web3 nedir yazımıza sunmuş olduğu gizlilik ile devam edelim. Web3 dünyası, anonim ve tam açıklama seçimidir. Her birimiz kendi kimliklerimizi kontrol ederiz.

Sonuç olarak, herkese açık ve sansüre dayanıklı bir web ortaya çıkar. Yeni blok zincir teknolojileri, etkileşimlerin gizliliğini korumada önemli bir rol oynar.

Web3’ü anlamak için, kontrol ettiğiniz takma adlı bir cüzdan adresinin çevrimiçi kimliğiniz haline geldiğini ve verileriniz üzerinde tam erişim ve kontrol sağladığınızı kavramak önemlidir.

Bu, Web 2.0’daki durumdan oldukça farklıdır. Web 2.0’da, site yöneticileri ve şirketler kimin siteyi ve uygulamayı kullanabileceğine karar veriyordu. Ayrıca büyük miktarda kullanıcı verisini pazarlama ve diğer amaçlar için kullanıyorlardı.

Web3 ile artık yönetim ve kontrol sizdedir. Bu yeni yapı, kullanıcıların özerkliğini artırır ve merkezi otoritelere olan bağımlılığı azaltır.

Web 1, Web 2 ve Web 3 Karşılaştırması

Web3 uygulamalarındaki veri kontrolü, bilgisayarlardaki dosya izinlerine benzer bir yapıya sahiptir. Burada bizler kimliklerimizin yöneticisi olarak hangi verilerin paylaşıldığını ayrıntılı düzeyde belirleriz.

Bu sistem, kullanıcılara verileri üzerindeki hakimiyeti geri verir. Ayriyetten her bir kullanıcının kendi veri paylaşım tercihlerini özelleştirmesine olanak sağlar.

Web3, verilerimizi kontrol etme yetkimizi güçlendirirken, hangi bilgilerin paylaşılacağını ve kimlerle paylaşılacağını seçme özgürlüğü de sunuyor.

Bu, merkezi olmayan bir yapıda, kişisel veri yönetiminin nasıl daha şeffaf ve kullanıcı odaklı hale gelebileceğinin bir örneğidir.

Web3 Nedir Anlamak İçin Bilmeniz Gereken Anahtar Terimler

Web3, diğer teknolojik yenilikler gibi kendi özgün jargonuyla birlikte gelir. Bu yeni alanla ilgili karşılaşabileceğiniz bazı önemli terimleri bilmek faydalı olacaktır.

Bu terimler, Web3 teknolojisinin daha iyi anlaşılmasına ve bu alanda daha rahat iletişim kurulmasına yardımcı oluyor.

Bu jargon, Web3 nedir bunu anlayabilmemiz için Web3 dünyasının temel kavramlarını ve işleyişini daha net kavramamızı sağlar. Karşılaşacağınız bazı önemli terimleri birlikte inceleyelim.

• Blok Zinciri: Blok zincirleri, verileri ve işlemleri değişikliklere ve müdahalelere karşı koruyacak şekilde saklamanın bir yöntemidir. İşlemler, bloklar halinde gruplandırılır ve daha sonra bir zincir oluşturmak üzere kriptografi kullanılarak birbirine bağlanır. Blok zincir ağları, dünya çapında on binlerce bilgisayara yayılarak büyük bir dağıtım ve güvenlik sağlar. Bu yapısıyla, blok zincir teknolojisi, veri bütünlüğünü ve şeffaflığı artırarak dijital işlemlerde devrim yaratma potansiyeline sahiptir.
• Akıllı sözleşmeler: Akıllı sözleşme, bir blok zincir ağında çalışan bilgisayar programıdır. Temelinde koşullu bir mantığa dayalı olarak işler. Belirli bir koşul gerçekleştiğinde belirli bir işlemi otomatik olarak yürütür. Bu yapı, “eğer bu olursa, bunu yap” şeklinde açıklanabilir. Bu da onları finansal işlemler, otomatik ödeme sistemleri ve diğer pek çok alanda oldukça etkili duruma getirir.
• Kripto: Kripto para birimleri, blok zincir ağlarının işlemesini sağlayan dijital para birimleridir. “Kripto” terimi, endüstrinin ve teknolojinin genel adı olarak kullanılır. Ayrıca kökeni, zincirlerin birbirine bağlanmasını ve işlemlerin kaydedilmesini sağlayan kriptografi bilimine dayanır. Bu teknoloji, güvenlik ve anonimlik sağlayarak dijital işlemlerin güvenli bir şekilde gerçekleşmesini sağlar.
• Kripto cüzdanı: Web3 nedir anlayabilmemiz için kripto cüzdanlarını tanımak gerekir. Bir kripto cüzdanı, blok zinciri üzerinde varlıklarınızı kontrol eden özel anahtarları oluşturur ve saklar. “Sıcak cüzdanlar“, internete bağlı olan yazılım uygulamaları olarak tanımlanır ve genellikle kolay erişim ve hızlı işlem yapma avantajları sunar. Buna karşın “soğuk cüzdanlar“, internete bağlanmayan donanım cihazları olarak ifade edilir ve daha yüksek güvenlik sağlar. Bu cihazlar, çevrimdışı saklama seçeneği sayesinde hacklenme risklerine karşı daha dirençli bir seçenek sunar.
• Takma ad: Birçok kişi kripto para birimlerinin anonim olduğunu düşünse de, aslında durum daha çok takma adlılık üzerinedir. Kripto para birimleri, işlemler sırasında kimlik olarak kripto cüzdan adreslerini kullanır. Bu adresler, gerçek dünya kimliklerinizle doğrudan bağlantılı olmasa da, tüm işlemlerinizi bu adreslere bağlayarak izlenebilir bir kayıt oluşturur. Bu nedenle, kripto para birimlerinin tamamen anonim olduğu yerine, işlemlerin bir takma adla yapıldığı ve bu işlemlerin belirli bir cüzdan adresiyle ilişkilendirildiğini söyleyebiliriz.
• NFT: Değiştirilemez bir token (NFT), blok zincir üzerinde kaydedilmiş, mülkiyeti doğrulayan ve bir varlığın orjinalliğini kanıtlayan dijital varlıktır. Web3 dünyasında NFT’ler, dijital sanat eserlerinden finansal yatırımlara kadar çeşitli alanlarda kullanılır ve sahiplerine özel haklar ve mülkiyet belgeleri sağlar. Bu teknoloji, dijital dünyada mülkiyet kavramını yeniden tanımlayarak, sanatçıların ve yatırımcıların işlerini doğrudan kontrol etmelerine yardımcı olur.
• Merkezsiz yönetim: Adından da anlaşılacağı gibi, merkezsiz yönetim, merkezi otoritelerin olmadığı bir yönetim biçimini ifade eder. Web3’de ademi merkeziyet, uygulamaların, blok zincirlerin yönetimi, kimliklerin kontrolü ve evrensel erişimin merkezi olmayan bir şekilde gerçekleşmesi anlamına gelir. Bu durum tek bir otoritenin değil, ağa bağlı birçok farklı katılımcının kolektif kararları ve etkileşimleri ile sistemlerin yönetildiği bir yapıyı belirtir. Bu yapının amacı, daha şeffaf, adil ve erişilebilir bir dijital ekosistem oluşturmaktır.
• DAO: Merkezi olmayan özerk bir organizasyon (DAO), blok zincirleri ve uygulamaların yönetimini topluluğun eline veren bir yapıya sahiptir. Bu yapıda, üyeler yönetim kararlarını belirlemek için token kullanarak oy verirler. DAO’lar, geleneksel hiyerarşik yönetim modellerine alternatif olarak geliştirilmiş olup, topluluk üyelerine eşit haklar ve şeffaf bir katılım imkanı sağlıyor. Böylece tüm önemli kararlar demokratik bir şekilde alınıyor.
• DeFi: Merkezi Olmayan Finans (DeFi), finansal hizmetlere erişimi, banka, ödeme sağlayıcısı ve kripto borsası gibi aracı kurumlar olmadan sağlayan bir sistemdir. Bu, kullanıcıların para piyasalarına doğrudan erişimini ve varlıklarını diğer kullanıcılarla doğrudan takas etmelerini sağlıyor. DeFi uygulamaları, Web3 nedir anlayarak ve Web3 teknolojisini kullanarak şeffaflık, erişilebilirlik ve kullanıcı kontrolünü artıran finansal hizmetler sunuyor.
• İmzalar: Web3, kullanıcıların merkezi olmayan uygulamalarda oturum açmaları için kripto cüzdanlarını kullanır. Bu sistemde, kripto cüzdanınız, uygulamalara giriş yaparken ve işlemleri onaylarken takma adınızı doğrulamak için özel anahtarlarınızı kullanır. Bu yöntem, kullanıcıların kimliklerini güvenli bir şekilde yönetmelerine olanak sağlıyor. Ayrıca merkezi oturum açma sistemlerine bir alternatif sunuyor.

Web3’teki Fırsatlar Nelerdir?

Büyüyen Web3 platformları, girişimciler, iş arayanlar ve kullanıcılar için yeni fırsatlar yaratıyor.

En İyi Web3 İş Fırsatları Nelerdir

Web3 iş fırsatları, arka uç geliştiriciler için teknolojik altyapı ve gereksinimler bakımından Web2’ye benzer özellikler taşır.

Ancak, Web3 pozisyonları aynı zamanda, çoğu Web2 işinde gerekli olmayan blok zincir teknolojilerine sahip özel bir bilgi birikimi gerektirir. Bu durum, bu alandaki iş fırsatlarını benzersiz kılar.

• Akıllı sözleşme geliştiricisi: Ethereum Sanal Makinesi (EVM) üzerinde çalışan akıllı sözleşmeler, Solidity programlama dilini kullanır. Solidity, C++, Python ve JavaScript dillerinden etkilenmiştir. Öte yandan, Solana akıllı sözleşmeleri Rust, C, C++ ve Python dillerini destekler. Cardano ise akıllı sözleşmeler için Haskell programlama dilini kullanmaktadır.
• Ön uç geliştirici: Merkezi olmayan uygulamalar (dApp’ler), kullanıcı arayüzü açısından günlük web sitelerine benzer şekilde çalışır. Ancak, arka uç işlemleri için akıllı sözleşmeleri kullanır. Bu uygulamalar, genellikle web3 kullanıcılarının uygulamalar arası geçişlerde sezgisel bir deneyim yaşamalarını sağlayacak şekilde benzer bir tasarım dilini takip eder. Ön uç geliştiriciler için HTML, CSS ve JavaScript gibi kodlama becerileri esas alınır.
• UX tasarımcısı: Kullanıcı deneyimi, uygulamanın benimsenmesinde kritik bir rol oynar. Başarılı web3 protokolleri, kullanıcıların kolaylıkla erişebileceği gelişmiş özelliklerle donatılmıştır ve sade bir arayüz sunar. UX tasarımcıları, uygulamanın başarılı ve başarısız olmasını belirleyebilecek kritik son dokunuşları gerçekleştirir.
• Tam yığın geliştirici (Full-stack): Bir full-stack geliştirici, dApp geliştirme ve bakımının tüm yönlerinde yetkin olabilir. Bu, HTML ve CSS gibi ön uç teknolojilerinden başlayıp, Solidity ile yazılmış akıllı sözleşmeler gibi arka uç blok zincirleri teknolojilerine kadar uzanır. Bu yetenek seti, geliştiricinin uygulamanın görsel ve işlevsel yönlerini kapsamlı bir şekilde yönetmesine yardımcı olur.

Web3 Oyunları

Web3 nedir yazımızda önemli bir yere sahip olan Web3 oyunları, geleneksel oyun geliştirmelerinden, kripto tabanlı “oynayarak kazan” modelleri gibi çeşitli fırsatlar sunuyor.

Günümüz web3 oyunlarının büyük bir kısmı, NFT’ler aracılığıyla mülkiyet haklarını merkeze alan ve blok zincir üzerinde işleyen geleneksel oyun yapılarına sahiptir.

Metaverse dünyaları, oyunlar ve sürükleyici sosyal deneyimler arasında bir hibrit deneyim sağlıyor.

Ayrıca, meta veri deposu web3 tokenlerinin ve sanal gayrimenkullerin değer artışından yararlanma fırsatı sağlıyor. Ayrıca bu ortamda gerçekleştirilen işlerle ilgili çeşitli fırsatlarda yaratıyor.

Web3 Cüzdan Uygulamaları

Kripto cüzdanları, web3 ekosisteminde merkezi bir rol oynuyor. Çünkü oturum açma ve işlemler için gerekli olan özel anahtarları saklıyor. Bu, arka uç geliştiriciler, UX tasarımcıları ve kodlayıcılar için önemli fırsatlar yaratıyor.

Örneğin, MetaMask gibi birçok web3 cüzdanı, kullanıcılara platformlar arası erişim sağlayan tarayıcı uzantıları şeklinde gelirken, Frame gibi bazı cüzdanlar yüklenebilir uygulama olarak sunuluyor. Diğerleri ise özellikle mobil cihazlar için tasarlanmış cüzdanlar sunuyor.

Web3 cüzdan uygulamaları, kullanıcılar için merkezi olmayan dünyaya erişim sağlayan bir kapıdır.

Çoğu cüzdan, kullanıcıları blok zincir ağında staking yaparak kazanç sağlamalarına olanak sağlayan yerleşik destek sunar.

Ayrıca bir kripto para birimini diğer bir kripto para birimiyle kolayca değiştirebilmeleri için takas işlemleride bulunur.

Web3 Pazarlaması

Web3 pazarlaması, yatırımcılar için airdroplardan promosyon hediyelerine kadar çeşitli gelir fırsatları yaratır.

Airdroplar, ekosistemdeki kullanıcılara dağıtılan ücretsiz tokenler olarak tanımlanır. Örneğin, Arbitrum topluluğu 2023 yılında gerçekleşen yaklaşık 2 milyar dolar değerindeki en büyük airdroplardan birinden faydalandı.

ARB token çekilişi, Arbitrum blok zincirindeki önemli protokollere yapıldı ve ardından bu tokenler, belirli uygunluk kriterlerini karşılayan kullanıcılara dağıtıldı. Böylece kullanıcıları ödüllendirme ve teşvik etmeyi sağladı.

Promosyon hediyeleri kapsamında, Coinbase cüzdanında ödülleri kripto para birimi cinsinden veren basit DeFi görevleri gibi NFT basma görevleri bulunuyor.

Ayrıca, kripto portföyü takibi yapan Debank, etkinlik ödülleri ve “Merhaba” ödemeleri sunar. “Merhaba” ödemeleri, projelerin farkındalık yaratmak amacıyla kullanıcılara doğrudan mesaj göndermelerine yardımcı olan bir yöntemdir.

Kripto Neden Web 3 İçin Bu Kadar Temel?

Web3, blok zincir teknolojisi, akıllı sözleşmeler ve kripto cüzdanları gibi unsurları kullanarak kripto para birimlerine odaklanan bir ekosistemdir.

• Blok zincirleri, merkezi olmayan doğaları nedeniyle web3’ün temel taşlarındandır. Merkezi sunuculara sahip yöneticilerin varlığı, web3’ün eşit erişim ve merkeziyetsizlik hedeflerine ters düşer. Blok zincirleri, veri depolama işlevini üstlenir ve herhangi bir yöneticiye gerek olmadan ağın durumu hakkında anlaşmaya varır.
• Akıllı sözleşmeler, web3 platformlarında oturum açma işlemleri ve çeşitli eylemleri yöneten, blok zincir ağında çalışan kodlarla web3’ün mimarisini oluşturur.
• Kripto cüzdanları, kullanıcıların özel anahtarlarını saklayarak, bu anahtarlar aracılığıyla oturum açma bilgilerini ve etkileşimlerini kontrol etmelerine yardımcı olur. Kullanıcılar, genel cüzdan adreslerini kullanarak bu işlemleri gerçekleştirirler.

Kripto para birimleri web3’te önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin, Ethereum ağında eter (ETH), ağın yakıtı olarak işlev görür ve akıllı sözleşmelerin çalıştırılması için gerekli bilgi işlem gücünün ödemesinde kullanılır.

Daha karmaşık işlemler daha yüksek maliyetlere neden olur. Ayrıca, bir NFT veya token gibi varlıkların bir cüzdan adresinden diğerine transferi de ETH cinsinden işlem ücreti gerektirir.

Web3 oturum açma işlemleri ise ağ ücreti gerektirmez. Bu işlemlerde, bir cüzdan adresinin sahipliğini doğrulamak için kriptografik imza kullanılır.

Web 3 Gerçek Dünyayı Nasıl Etkiliyor?

Web3 nedir yazımıza gerçek dünyaya etkileriyle devam edeceğiz. Web3, günlük etkileşimlerimizi gerçekleştirme şeklimizde devrim yaratma potansiyeline sahiptir.

Bu yeni ekosistem, dijital dünya ile gerçek dünyayı birleştirir ve işlem yapma ve etkileşim kurma yollarında yenilikler yaşatır.

Web3, kullanıcılara daha fazla kontrol ve özerklik sağlayarak, merkezi olmayan bir yapı üzerine kurulu bir deneyim yaşatıyor.

• NFT’ler ve gerçek dünya varlıklarının tokenleştirilmesi: NFT’ler, mülkiyet ve hakların dijital kanıtını sağlar. NFT pazarı şu anda çoğunlukla tahsil edilebilir dijital sanata odaklanmış olsa da, birçok kişi gerçek dünya varlıklarının (RWA) block zincir üzerinde tokenleştirilmesi yönünde bir gelecek öngörüyor. Bu gelişme, geleneksel piyasalarda eşi benzeri görülmemiş bir likidite seviyesi, ticaret ve teminatlandırma fırsatları sunuyor.
• Gizlilik: Web3, cüzdan adresinizin kimliğiniz olarak kullanılması sayesinde birçok açıdan gelişmiş gizlilik sunuyor. Bu yapı, kullanıcıların gerçek kimliklerini gizli tutarken dijital etkileşimlerde bulunmalarına olanak sağlıyor.
• Finansal özgürlük: Kripto para birimleri, geleneksel para birimlerine alternatif bir değer deposu olarak işlev görür. Bitcoin ve Ethereum gibi kripto para birimleri, erken yatırımcılara geleneksel yatırımlara kıyasla çok daha yüksek getiriler sunmuştur. Web3, banka gibi aracılara ihtiyaç duymadan finansal işlemler yapma imkanı da sağlar. Örneğin, Aave gibi bir web3 platformu kullanarak, kripto para biriminizi teminat olarak gösterip, sadece birkaç tıklama ile kredi alabilirsiniz.
• Değişmezlik: Blok zincirler, tasarım gereği değişmez bir kayıt sistemi oluşturur. Bu sistem onları bilimsel araştırma ve finansal işlemler gibi olayları belgelemenin bir yöntemi haline getirir. Gerçek dünyadaki veriler manipülasyona daha açıkken, blok zinciri üzerinde yapılan her işlem kalıcı ve şeffaf bir şekilde kaydedilir. Örneğin, bir banka hesabınızdaki hatayı düzeltmek için uzun süreçler gerekebilir. Ancak blok zincir üzerindeki işlemler değiştirilemez ve doğrulaması kolaydır.
• Sosyal platformlar: Farcaster gibi protokoller, iletişim şeklimizi sosyal medyada değiştirebilir. Bu protokol, kullanıcıların verileri üzerinde tam kontrole sahip olduğu ve merkezi olmayan bir kimliğin birden fazla platformda kullanılabileceği sosyal ağlar oluşturmak için bir çerçeve görevi görüyor.

Web3’ün Başa Çıkmayı Hedeflediği Temel Sorunlar Nelerdir?

Web3, egemenliği temel alan bir yaklaşım sergileyerek kullanıcılara güç ve kontrolü geri verir.

Bu yeni teknoloji, veri yönetimi, gizlilik ve işlem süreçleri üzerinde kullanıcı merkezli bir kontrol sağlamayı hedefler.

Web3’ün bazı önemli yönleri bu hedefe yönelik çalışmaktadır.

• Takma ad: Kullanıcılar, Web3 protokollerinde anonim kalarak gezinebilir ve birden fazla cüzdan adresi kullanarak farklı kimlikler edinebilir.
• Şeffaflık: İşlemler, blok zincir kaşifleri aracılığıyla görüntülenebilir. Bu, kullanıcıların DAO hazineleri, akıllı sözleşme etkileşimleri ve daha birçok şeyi doğrulamasını sağlar.
• Sansüre karşı dayanıklılık: Web3, merkezi karar mekanizmalarını ortadan kaldırarak sansüre karşı direnç sağlar. Herkes, aracılara ve onaylara ihtiyaç duymadan doğrudan akıllı sözleşmeler ve platformlarla işlem yapabilir.
• Veri sahipliği ve veri taşınabilirliği: Farcaster gibi platformlar, kullanıcı verilerinin kimlerle ve ne zaman paylaşılacağı üzerinde detaylı kontrol sunma vaadinde bulunur.
• Açık kaynak kodu: İşletim sistemlerinden web sitelerine kadar kapalı kaynak kodu, şirketlerin belirgin olmayan izleme özelliklerini kullanması sağlıyor. Buna karşın, Web3’te kullanılan akıllı sözleşmeler açık kaynaklıdır ve sözleşmelerin adresleri blok zincirinde herkese açıktır.
• Merkezi olmayan depolama: Arweave ve Bluzelle gibi protokoller, blok zincir tabanlı veri depolama çözümleri sunarken, Gezegenler Arası Dosya Sistemi (IPFS) gibi dağıtık protokoller, eşler arası (P2P) depolama kullanarak Web3 sitelerini barındırma yöntemi sağlar.

Web 3’ün En Büyük Sorunları Nelerdir?

Web3 nedir yazımızda yaşanabilecek sorunlarla devam edeceğiz. Web3’ün vaadi, beraberinde bazı zorlukları da getiriyor. Blok zincirleri, merkezi sunuculara kıyasla genellikle daha yavaş işlem yapabilir. Bununla birlikte, sektör başka zorluklarla da karşılaşmaktadır.

İşlem Maliyetleri

Web3 platformlarında birçok etkileşim ücretli olabilir. Bir NFT transfer ettiğinizde ağ ücreti ödersiniz. DeFi platformunda bir ayar değiştirin, yine ağ ücreti ödersiniz.

Oysa gerçek dünyada birçok günlük işlem ücretsizdir. Bu işlem ücretleri, yeni kripto kullanıcıları için endişe kaynağı olabilir.

Öğrenme Eğrileri

Web3, kripto cüzdan kullanımına aşinalık gerektirir. Cüzdan imzalama işlemleri genellikle gas gerektirmez. Ancak ek işlevler ağ ücretleri ödenmesini gerektirebilir.

Ayrıca, kripto cüzdanlarını kullanabilmek için cüzdan güvenliği ve özel anahtarların korunması konusunda temel bilgi sahibi olmak gereklidir.

Gizlilik endişeleri

Web3’te tam anonimlik garanti edilmez. Tasarım gereği, kripto cüzdanlar genellikle IP adreslerini düğümlere iletir ve bu düğümlerin elde ettikleri bilgileri ne yapacakları değişkenlik gösterebilir.

Örneğin, popüler bir kripto cüzdanı olan MetaMask, varsayılan olarak kullandığı Infura düğümleri hakkında belirli açıklamalarda bulundu.

Mevzuat Riski

Bir ve daha fazla devlet kurumu bir Web3 platformuna karşı harekete geçerse, platformdaki varlıkların değeri ve tokenler risk altına girebilir.

Örneğin, 2022’de ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), merkezi olmayan LBRY dosya paylaşım protokolünü geliştiren LBRY, Inc. aleyhinde, şirketin kayıt dışı menkul kıymetler sattığı iddiasıyla açtığı davayı kazandı.

Vergi Konuları

Bitcoin ETF’lerinin son zamanlardaki başarısı, kısmen bu ETF’lerin kripto para birimi işlemlerine kıyasla daha basit bir vergi yapısına sahip olmasına bağlanabilir. Popüler vergi yazılımları, ETF işlemlerini kolaylıkla işleyebilir.

Buna karşılık, blok zincir işlemleri, sermaye kazançlarını bildirmek amacıyla yapılan her işlemin değerinin işlem sırasındaki dolar cinsinden değerine dönüştürülmesini gerektiriyor.

Yılda sadece birkaç işlem yapılırken bu durum çok göz korkutucu değildi. Ancak, Web3 platformlarında her gün düzinelerce kripto işlemi yapılabilir. Bu durum işlemlerin takibini ve raporlamasını oldukça zorlaştırıyor.

Hack ve Halı Çekmeler

Akıllı sözleşmeler, insanlar ve yapay zeka tarafından yazılan kodlardır. İnsan doğası gereği hata yapmaya meyillidir ve yapay zeka da henüz hatasız değildir. Akıllı sözleşmedeki bir hata, istismara yol açarak kullanıcıları riske atma ihtimali bulunur.

Halı çekme, projelerin kasıtlı ve tesadüfi olarak terk edilmesini ifade eder. Bir Web3 projesi etrafında toplanan, zaman ve para yatıran bir topluluğun, projenin terk edildiğini veya daha da kötüsü fonlarının tükendiğini fark ettiğini hayal edin. Gerçek dünyadaki yatırımlara benzer şekilde, yatırılan miktar bir gecede sıfıra düşebilir.

Yavaş Benimseme Oranları

Sınırlı benimseme, nispeten az sayıda Web3 platformu olduğu anlamına gelir. Bu durum, yatırımcılar ve token satın alan kişiler için bir Web3 ekosistemine katılmanın risklerini artırır.

Kritik bir kullanıcı kitlesine ve onların sağlayacağı likiditeye sahip olmadan, bu platformların ayakta kalması garanti edilemez.

Web 3 ile Metaverse Arasındaki Fark Nedir?

Blok zincir tabanlı meta veri dizini projeleri, Web3’ün bir parçasıdır. Ancak Web3, yalnızca meta veri dizini projeleriyle sınırlı değildir. Ayrıca, tüm meta veri dizini projeleri de blok zincir teknolojisi kullanmaz.

Metaverse Nedir?

Metaverse, kullanıcıların diğer kullanıcılarla etkileşimde bulunabileceği, mülk edinebileceği ve hatta sanal doktor ziyaretleri gibi günlük görevleri yerine getirebileceği sanal dünyaları ifade eder.

Terim genellikle bu tür sanal dünyaları kavramsal olarak tanımlamak için kullanılır. Ancak tek bir metaverse yoktur ve çok sayıda farklı metaverse bulunmaktadır.

Blok Zincir Tabanlı Metaverse Dünyaları Web3 Kullanarak Nasıl Etkileşime Giriyor?

Decentraland gibi Blok zincir tabanlı metaverse dünyaları, bazen Sanal Blok Zincir Dünyaları (VBW) olarak da adlandırılır.

Sanal dünyalara erişim için kripto cüzdan adreslerini kullanır. Bu cüzdanlar, NFT’ler gibi metaverse varlıklarınıda barındırır ve yönetir.

Decentraland, kullanıcılara ait bir proje olup, 3D dünyalara hayat vermek için kurulabilir bir platform kullanmaktadır.

Kullanıcılar, Decentraland’in kripto tokeni olan MANA’yı kullanarak değişiklikler ve iyileştirmeler hakkında oylama yapabilirler.

Bu süreç, merkezi olmayan özerk bir kuruluş olan Decentraland DAO tarafından yönetilmektedir.

Web3’e Nasıl Yatırım Yapabilirim?

Web3 projelerine yönelik yatırım fırsatları, geleneksel hisse senetlerinden platforma özel tokenlere kadar geniş bir çeşitlilik sunar. Web3 nedir bilgi edindiğimize göre yatırımlardan bahsedelim.

Hisse senetleri

Halka açık şirketler, Web3’e belirli bir erişim imkanı sağlar. Ancak gelirlerinin çeşitliliği nedeniyle, Web3 gelişmelerine dayalı fiyat hareketlerini gözlemlemek zor olabilir.

• Coinbase (COIN): Coinbase, dünyanın en büyük halka açık kripto borsasıdır. Kripto para birimlerinin parlak bir geleceğe sahip olduğunu düşünen yatırımcılar için popüler bir yatırım seçeneğidir.
• Unity (U):Unity, günümüzün mobil oyunlarının çoğunun arkasındaki teknoloji sağlayıcısıdır. Gelecekteki Web3 oyunlarında da önemli bir rol oynaması beklenmektedir.
• Amazon (AMZN): Amazon, çoğunlukla çevrimiçi perakende mağazası olarak tanınır. Ancak Amazon Web Hizmetleri (AWS), şirketin kârının %70’ini oluşturur. AWS gibi bulut sağlayıcıları, artan sayıda Ethereum doğrulayıcısına ev sahipliği yapmaktadır. Bu durum, Ethereum ve EVM uyumlu blok zincirlerinin Web3 uygulamalarının çoğunu barındırmasını sağlar.

Kripto para birimleri

Eğer DeFi genel olarak yaygın bir şekilde benimsenirse, Web3’teki büyümeye bağlı olarak belirli kripto para birimlerinde fiyat hareketleri gözlenebilir.

• ETH: Ethereum, en iyi akıllı sözleşme blok zinciri ağlarından biri olarak kabul edilir. Bu platformun kripto para birimi olan Ether, popüler bir yatırım seçeneği olarak öne çıkar.
• MATIC/POL: Polygon ağı, çeşitli Web3 uygulamalarına ev sahipliği yapmaktadır. Polygon’un yerel tokeni MATIC, daha fazla işlevsellik sunacak olan POL’a geçiş yapmaktadır. Geçiş tamamlandığında, kullanıcılar MATIC tokenlerini 1:1 oranında POL ile değiştirebilecekler.
• SOL: Solana blok zinciri, hız ve düşük maliyetli işlemler sunmak üzere tasarlanmıştır. Ayrıca, DeFi ve NFT platformlarını da içeren giderek artan sayıda Web3 dApp’lerine ev sahipliği yapıyor.

Platforma Özel Tokenler

Web3’e yatırım yapmanın daha odaklı bir yöntemi olarak, belirli Web3 platformlarının tokenlerini ve Web3’ten fayda sağlaması muhtemel olan tokenleri göz önünde bulundurabilirsiniz.

• AAVE: AAVE tokeni, önde gelen bir borç verme ve borç alma platformu olan Aave protokolünün yönetim tokenidir. AAVE sahipleri, protokol için bir sigorta fonu sağlamak ve getiri elde etmek amacıyla tokenlerini stake edebilirler.
• MANA: Önde gelen Web3 metaverse projesi Decentraland, sanal dünyada yönetişim belirteci ve para birimi olarak MANA’yı kullanmaktadır.

NFT’ler ve Tokenize NFT’ler

Değiştirilemez tokenler (NFT’ler), Web3’ün ayrılmaz bir parçasıdır. Pudgy Penguins gibi önde gelen koleksiyonların değerinde inanılmaz artışlar gözlemlenmiştir.

Ancak, NFT’ler diğer spekülatif Web3 yatırımlarına kıyasla daha az likidite sunar. Tokenize edilmiş NFT’ler, alıcıların değerli bir NFT’nin küçük bir kısmına sahip olmalarına olanak tanıyarak daha fazla ticaret fırsatı sunabilir.

Yatırım yapmadan önce detaylı araştırma yapmanız ve seçiminizi dikkatle yapmanız önemlidir.

Web3 Şimdiden Geldi Mi?

DeFi şu ana kadar Web3 platformlarında öncülük etmektedir. Ancak diğer bazı alanlarda etkileyici toplulukların ilgisini çekmeyi başarmıştır.

• Aave: Aave protokolü, merkezi olmayan borç verme ve borç alma imkanı sunar. Havuzlara borç vererek ve kripto teminatı karşılığında borç alarak yatırılan varlıklardan getiri elde edebilirsiniz.
• Uniswap: Uniswap protokolü, kullanıcıların likidite havuzlarını kullanarak kripto para birimlerini takas etmelerine imkan sağlıyor. Kullanıcılar, başkalarının takas yapabilmesi için likidite havuzlarına token sağlayabilir ve havuzdaki sahiplik oranlarına göre ücret kazanabilirler. Uniswap, havuz pozisyonlarının sahipliğini temsil etmek için NFT’leri kullanmaktadır.
• Lido: Lido protokolü, Ethereum için önde gelen likit staking platformlarından biridir ve aynı zamanda Polygon staking’ini de destekler. Kullanıcılar, ETH ve MATIC’larını stake etmek için akıllı sözleşmeleri kullanır ve karşılığında faiz getiren bir likit stake tokeni alırlar. Bu tokenler, kullanıcıların elinde tutabileceği, takas edebileceği ve teminat olarak kullanabileceği likit varlıklardır.
• MakerDAO: Maker Protokolü, ABD dolarına sabitlenmiş bir stablecoin olan DAI üretmek için ETH, USDC gibi önde gelen kripto varlıklarını teminat olarak kullanır. Stablecoinler, değerlerinin sabit kalması nedeniyle popülerdir. Bu da onları piyasa dalgalanmalarına karşı daha istikrarlı bir seçenek haline getirir.
• Hunters On-Chain: Magic Eden’in Hunters On-Chain adlı NFT oyununu araştırıyorsanız, bu oyun Solana, Polygon ve Ethereum platformlarını desteklemektedir.
• Decentraland: Decentraland DAO, Decentraland’in sanal dünyasını yönetir ve kullanıcılara metaverse üzerinde kontrol sahibi olma ve dünya içerisindeki varlıklara sahip olma yetkisi verir.
• Steemit: Blok zincir tabanlı blog yazma platformu Steemit, kullanıcıların içerik yayınlamasını ve en iyi yorumlar için STEEM kazanmasını sağlayan bir ortam sunar.
• Brave Browser: Chromium tabanlı Brave Tarayıcı, yerleşik kripto cüzdanı ve IPFS sayfalarına yerel destek sunarak web3’e tam uyum sağlar.
• Storj: Storj ağı, ismine uygun şekilde merkezi olmayan depolama çözümleri sunar. Ekstra depolama kapasitesine, sürekli çalışan bir bilgisayara ve güvenilir bir internet bağlantısına sahip olan kullanıcılar, düğüm çalıştırarak ödeme alabilirler.
• OpenSea: En büyük NFT pazar yerlerinden birinde NFT ticareti yaparak en iyi koleksiyonlar için pazar trendlerini keşfedin.
• Farcaster: Farcaster protokolü, sosyal medyayı merkezi olmayan bir yapıya kavuştururken, kullanıcılara verileri üzerinde tam kontrol sağlar. Bu sayede, kullanıcı kayıtları hızla artmaktadır.

Sonuç

Web3, web’in kontrolünü bireylere devrederek interneti daha demokratik bir hale getirmeyi amaçlar. Bu yeni yaklaşım, sansüre direnç gösteren ve cüzdan adreslerini takma ad olarak kullanan eşit erişim sunar.

Web3, merkezi olmayan finanstan metaverseler, oyunlar ve depolama çözümlerine kadar internet deneyimini genişletir. Zamanla, gerçek dünya varlıklarının blok zincire entegrasyonunu görebiliriz.

Web3, gizlilik koruması ve aracısız işlemler sunarak, gücü bireylere aktararak geleneksel sistemlerden büyük bir ayrılık gösterir.

Bu sektör, açık sistemlerin sinerjisi ve dünyayı iyileştirmeye yönelik kararlı çabası sayesinde, önemli zorluklarla karşı karşıya kalmakla birlikte, büyük potansiyele sahiptir.

Web3.0 ile ilgili SSS

Web 3 Ne Anlama Geliyor?

Web3, çevrimiçi kimlik olarak kripto cüzdan adreslerinin kullanılmasını teşvik ederek, blok zincir teknolojisine dayanır. Ayrıca webi merkezi olmayan bir yapıya kavuşturma hareketidir.

Web 1, Web 2 ve Web 3 arasındaki farklar nelerdir?

Web1, statik HTML sayfalarından oluşurken, Web2 etkileşimli ve kullanıcı tarafından oluşturulan içerikleri beraberinde getirdi. Fakat bu süreç, kullanıcı verilerinin ticarileştirilmesiyle gerçekleşti. Web3 ise, blok zincir teknolojisi ve merkezi olmayan protokoller aracılığıyla, verilerin ve çevrimiçi kimliklerin kontrolünü kullanıcılara geri verme amacını gütmektedir.

Web 3’e nasıl erişebilirsiniz?

Web3’e erişmek için bir kripto cüzdanı ve bir web tarayıcısı gereklidir. Gerçek adınız yerine, cüzdan adresiniz çevrimiçi kimliğiniz olarak kullanılır. Web3 hedefleri, Aave gibi merkezi olmayan finans platformlarından Decentraland gibi metaverse platformlarına kadar geniş seçeneklerle çeşitlenir.

Web3 ne zaman yayınlanacak?

Birçok tanınmış web3 platformu zaten faaliyet göstermekte. Aave, Uniswap, Farcaster, Lido, BLUR ve Steemit gibi protokoller, web3 değerlerini desteklemektedir.

Web3 için hangi becerilere ihtiyaç vardır?

Bir kullanıcı olarak, blok zincir teknolojisinin işleyişi ve ağ ücretleri hakkında temel bilgi edinmeniz önemlidir. Ayrıca, kripto cüzdanlarınızı ve özel anahtarlarınızı nasıl koruyacağınızı öğrenmeniz gerekmektedir. Bir geliştiriciyseniz, Solidity veya Rust gibi programlama dillerindeki becerileriniz, Ethereum ve Solana gibi önde gelen web3 blok zincirlerinde çalışmaya başlamanıza yardımcı olabilir.

Web3 geliştiricisi nedir?

Bir web3 geliştiricisi genellikle, Solidity veya Rust kullanarak akıllı sözleşmeler yazabilen kişileri ifade eder. Ancak, sektör aynı zamanda ön uç geliştiricilere, UX uzmanlarına ve full stack geliştiricilere de ihtiyaç duymaktadır. Bu profesyoneller, web3 uygulamalarını güçlendirmek için kritik roller üstlenirler.

Referanslar

• Web’in doğuşu (home.cern)

• IPFS nedir (ipfs.tech)

• Vitalik Ethereum Adresi (twitter.com)

• Etherscan (etherscan.io)

• ETHEREUM SANAL MAKİNESİ (EVM) (ethereum.org)

• Blockchain uygulamalarına yönelik bir kripto cüzdanı ve ağ geçidi (metamask.io)

• MASAÜSTÜ İÇİN MODERN WEB3 (frame.sh)

• $ARB airdrop uygunluğu ve dağıtım özellikleri (arbitrum.foundation)

• MetaMask kişisel verilerimi topluyor mu? (metamask.io)

• DAVA İLANLARI LBRY, Inc. (sec.gov)

• Tıpta meta veri (nih.gov)

• Decentraland DAO (decentraland.org)

• Amazon’un bulut geliri yapay zeka talebi nedeniyle %12 arttı (qz.com)