Akıllı Sözleşme Güvenliği: Riskler ve Korunma Yolları

Yazar

Mehmet Ali Güder

Yazar

Mehmet Ali Güder

Yazar Profili

paylaş

Kopyalandı

Ortaklık Açıklaması

Ortaklık Açıklaması

Biz, okuyucularımızla tam şeffaflık içinde olmayı önemsiyoruz. İçeriğimizin bir kısmı ortaklık (affiliate) bağlantıları içerebilir. Bu ortaklıklardan komisyon kazanabiliriz. Ancak, bu olası gelir hiçbir zaman analizlerimizi, görüşlerimizi veya incelemelerimizi etkilemez. Editoryal içeriklerimiz, pazarlama ortaklıklarımızdan bağımsız olarak hazırlanmakta olup, puanlamalarımız yalnızca belirlediğimiz değerlendirme kriterlerine dayanmaktadır. Daha fazla bilgi edinin

Last updated: 

Mayıs 14, 2025

Neden Cryptonews’e Güvenebilirsiniz?

On yılı aşkın süredir kripto para dünyasını kapsamlı bir şekilde takip eden Cryptonews, güvenebileceğiniz yetkin analizler sunar. Gazetecilikte ve analizde deneyimli ekibimiz, derin piyasa bilgilerini blockchain teknolojilerinin pratik testleriyle birleştirir. Gerçeklere dayalı doğruluk ve tarafsız raporlama konusunda katı editoryal yönergeleri koruyoruz; hem köklü kripto paralar hem de yeni projeler hakkında bilgilendirici içerikler sunuyoruz. Sektördeki uzun süredir varlığımız ve kaliteli gazeteciliğe olan bağlılığımız, Cryptonews'i dijital varlıklar dünyasında güvenilir bir kaynak haline getiriyor. Cryptonews hakkında daha fazla bilgi edinin.

Akıllı sözleşme güvenliği, blok zincir tabanlı projelerin sürdürülebilirliği ve kullanıcı güveni açısından vazgeçilmez bir unsurdur. Akıllı sözleşmeler, blok zincir teknolojisi ile hayatımıza girmiştir. Merkeziyetsiz uygulamaların (DApp) temeli olan bu sözleşmeler, yazılım hatalarına ve güvenlik açıklarına karşı savunmasız kalabilir.

Özellikle DeFi projelerinde milyarlarca dolarlık değer kilitli olduğundan, güvenlik bir zorunluluktur. Hazırladığımız yazıda, akıllı sözleşme güvenliği hakkında bilmeniz gerekenleri detaylı olarak inceleyeceğiz.

Akıllı sözleşme güvenliği konusunu derinlemesine anlamak, dijital varlıklarınızı korumanın ilk adımı olabilir. Peki, siz bu risklere karşı ne kadar hazırsınız gelin bakalım.

Akıllı Sözleşme Nasıl Çalışır?

Akıllı sözleşmeler, blok zincir teknolojisi üzerinde çalışır. Belirli koşullar sağlandığında otomatik olarak devreye girerler.

En büyük avantajları, aracıya gerek duymadan güvenli ve şeffaf işlemler yapabilmeleridir. Ethereum ağı, akıllı sözleşmelerin en yaygın kullanıldığı ağdır.

Sözleşmeler genellikle programlama dilleriyle, örneğin Solidity ile yazılır. Örneğin ödeme yapıldığında, sözleşme otomatik olarak işlemi gerçekleştirir. Bu işlemler, bir NFT’nin transferi, bir tokenin stake edilmesi ve bir hizmetin otomatik teslimi gibi birçok senaryoda kullanılır.

Akıllı sözleşmeler, değiştirilemez biçimde blok zincire kaydedilir. Bu durum, manipülasyon ve dolandırıcılık riskini indirir. DeFi projeleri, NFT pazaryerleri ve DAO sistemleri gibi birçok Web3 uygulaması, akıllı sözleşmeler sayesinde çalışır.

Akıllı Sözleşme Güvenliği Nedir?

Akıllı sözleşme güvenliği, blok zincir üzerindeki kodların hata ve saldırılara karşı korunmasını sağlar. Denetim, formal doğrulama, test ve çok zincirli güvenlik önlemleriyle DeFi projeleri güvence altına alınır.

Sözleşmeler otomatik çalıştıkları için, içerdikleri kodlardaki açıklar ciddi güvenlik riskleri doğurabilir. Bu nedenle, akıllı sözleşme güvenliği geliştiriciler ve kullanıcılar için hayati öneme sahiptir.

Akıllı sözleşme güvenliği için çeşitli önlemler alınır. Bunlar arasında kod denetimleri, test senaryoları, hata tespiti ve erişim kontrolü yer alır. Ayrıca güvenlik protokolleri de uygulanır.

DeFi projelerinde sıkça yaşanan saldırılar, akıllı sözleşme güvenliğini daha fazla önemli hale getirmektedir.

En Yaygın Güvenlik Açıkları

Geliştiricilerin karşılaştığı tehditler belirli güvenlik açıkları etrafında yoğunlaşmaktadır. Açıklar, kullanıcı fonlarının kaybına yol açabilir. Ayrıca sistemin kötüye kullanılmasına yol açabilir.

Açıkları erken tespit etmek ve önlemek, güvenli bir akıllı sözleşme altyapısı için kritik öneme sahiptir.

Reentrancy (Yinelenen Çağrı) Saldırısı

Akıllı sözleşmenin başka bir sözleşmeye fon gönderdiğinde ortaya çıkar. Dış sözleşme, kontrolü alır ve orijinal sözleşmeyi tekrar çağırır. Bu durum bir açık yaratmaktadır. Bu tür saldırılar, genellikle Ethereum tabanlı sözleşmelerde görülür. Saldırgan, aynı işlemi defalarca tetikleyerek izinsiz fon çekebilir.

Saldırının nedeni, fon transferi gerçekleştirilmeden önce sözleşmenin durumunun güncellenmemesidir.

Fon gönderimi sırasında dış çağrılar yapıldığında, saldırgan bu çağrıyı tekrar edebilir. En bilinen örneği 2016’daki The DAO saldırısıdır. Bu saldırıda milyonlarca dolar değerinde ETH çalınmıştır.

Bahsettiğimiz türde saldırılardan korunmak için “checks-effects-interactions” deseni uygulanmalıdır. Fon gönderilmeden önce sözleşme durumu güncellenmeli, dış etkileşimler en sona bırakılmalıdır.

Integer Overflow / Underflow

Integer overflow (taşma) ve integer underflow (alt taşma) akıllı sözleşme güvenliği için kritik hesaplama hatasıdır. Bu hatalar, bir değişkenin alabileceği sayı aralığının dışına çıkıldığında meydana gelir.

• Integer Overflow: Tam sayı değişkenine maksimum değerden fazla değer eklenirse, değer sıfırdan başlayarak yeniden saymaya başlar. Örneğin, uint8 türünde (maksimum 255) bir değişkene 1 eklenirse sonuç 0 olur.

• Integer Underflow: Tam sayı değişkeninden minimum değerden fazla çıkarma yapılırsa, değer en büyük değere sıçrar. Örneğin, uint8 türünde bir değişkenden 1 çıkarılırsa sonuç 255 olur.

Bahsettiğimiz açıklar, saldırganların token bakiyelerini artırmasına ve fonların izinsiz aktarılmasına neden olabilir. Bu sorunları önlemek için, Solidity’nin 0.8.0 ve üzeri sürümlerinde bu hatalar otomatik olarak kontrol altına alınmıştır. Daha eski sürümlerde ise SafeMath kütüphanesi kullanılması önerilir.

Timestamp Manipülasyonu

Timestamp manipülasyonu, bir akıllı sözleşmede blok zaman damgalarının kötü niyetli kullanımı sonucu oluşan bir güvenlik açığıdır.

Blok zincirinde her bloğa zaman damgası bulunur. Bu değer, bazı akıllı sözleşmelerde ödül dağıtımı ve zaman kilidi gibi işlevler için kullanılır.

Zaman damgası, sabit bir değer değildir. Blok üreticileri, bu değeri birkaç saniyelik bir esneklikle belirleyebilir. Eğer bir sözleşme kararları blocktimestamp gibi değişkenlere bağlıysa, bu durum saldırganlara fırsat verebilir.

Örneğin, bir madenci, belirli bir zaman aralığında işlemlerden çıkar sağlamak için blok zamanını değiştirebilir.

Timestamp manipülasyonunu önlemek için, zaman damgalarına aşırı güvenmekten kaçınılmalıdır. Mümkünse işlem sırası ve blok sayısı gibi daha az manipüle edilebilir yöntemler tercih edilmelidir.

DoS (Hizmet Reddi) Saldırıları

DoS (Denial of Service – Hizmet Reddi) saldırıları, bir akıllı sözleşmenin işlevlerini geçici ve kalıcı olarak kullanılmaz hale getirmeyi amaçlar.

Saldırılar, sözleşmenin bazı bölümlerine erişimi engeller. Bu durum kullanıcıların sistemden yararlanmasını önler.

Blok zincir dünyasında DoS saldırıları genellikle şu yollarla gerçekleştirilir,

• Sonsuz döngü oluşturarak işlemin “gas limit” sınırını aşması.

• Kritik fonksiyonlara erişimi olan adreslerin engellenmesi.

• Sözleşmeye gerekli veri ve kaynakların ulaşmasının önlenmesi.

Bahsettiğimiz saldırılar sonucunda akıllı sözleşme çalışmayı durdurabilir ve kullanıcı fonlarına erişim engellenebilir. Kodun optimize edilmesi ve erişim kontrollerinin dikkatli planlanması önemlidir.

Front-running

Front-running, bir işlemin blok zincir ağına gönderilmesinden sonra madenciler ve botlar tarafından benzer bir işlemin daha önce gerçekleştirilmesidir. Bu saldırılar, özellikle DeFi platformlarında, DEX’lerde ve NFT açık artırmalarında sıkça görülür.

Örneğin, büyük miktarda token satın almak isteyen bir kullanıcının işlemi mempool’da görülebilir. Bir saldırgan, bu işlemi fark edip kendi işlemini daha yüksek gas ile öne alabilir.

Sonuç olarak fiyat yükselir ve orijinal kullanıcı daha pahalıya almak zorunda kalır. Saldırgan, aldığı tokeni hemen satarak kâr elde eder.

Front-running saldırılarını önlemek için şu yöntemler önerilir.

• İşlem verilerini şifreleyerek gönderme.

• Slippage sınırları koyma.

• MEV (Maximum Extractable Value) korumalı çözümler kullanma.

Saldırılar, şeffaf ancak açık işlem sıralamasına sahip blok zincirlerin doğal risklerindendir.

Akıllı Sözleşme Güvenliği Açıkları

Akıllı sözleşmeler otomasyon sağlar, ama güvenlik açıkları ciddi riskler taşır. Aşağıdaki tabloda en yaygın güvenlik açıkları ve olası etkileri özetlenmiştir.

Akıllı Sözleşme Çağrısı Nedir?

Akıllı sözleşme çağrısı, blok zincir üzerinde yer alan bir akıllı sözleşmenin fonksiyonlarını tetiklemek için yapılan işlemdir.

Çağrılar, kullanıcıların ve diğer sözleşmelerin belirli komutları çalıştırarak sözleşme ile etkileşimini sağlar. Örneğin, bir token gönderimi, NFT mintleme ve bir staking işlemi, aslında birer akıllı sözleşme çağrısıdır.

Akıllı sözleşme çağrıları, çoğu zaman Ethereum Virtual Machine (EVM) uyumlu ağlarda yapılır. Ayrıca bir gas ücreti gerektirir.

Çağrı sırasında kullanıcı, sözleşmenin fonksiyonlarına parametreler göndererek işlem yapar. İşlemler, akıllı sözleşme adresine yönlendirilir. Ardından ağda doğrulandıktan sonra blok zincire kaydedilir. Çağrılar, ikiye ayrılır:

• View (okuma) çağrıları: Blok zincirde veriyi okur, gas harcamaz.

• Write (yazma) çağrıları: Blok zincirde değişiklik yapar, gas harcar.

Örneğin bir kullanıcı, bir NFT pazaryerinde NFT satın almak istediğinde, bu satın alma işlemi bir yazma türü akıllı sözleşme çağrısıdır ve ağda bir işlem olarak kaydedilir.

Saldırı Türleri: Flash Loan, Oracle Manipülasyonu ve Diğerleri

Akıllı sözleşmeler, açık kaynaklı kod yapıları nedeniyle çeşitli saldırılara karşı savunmasız olabilir.

Hatalı kodlama, yetersiz test süreçleri ve denetlenmemiş sözleşmeler, kötü niyetli aktörlerin açık bulmasını kolaylaştırır. Aşağıda, blok zincirli uygulamalarda sıkça görülen ve ciddi zararlara yol açabilen saldırı tekniklerine yer verdik.

Akıllı Sözleşme Güvenliği Flash Loan Saldırıları

Flash loan saldırıları, DeFi (merkeziyetsiz finans) protokollerinde teminatsız kredi mekanizmasının kötüye kullanılmasından kaynaklanır.

Krediler, aynı blok içinde geri ödendiği sürece herhangi bir teminat gerektirmez. Saldırganlar, bu durumu kullanarak zayıflıkları hedef alabilir ve hızlı kazançlar elde edebilir.

Saldırgan, büyük bir kredi alarak bir protokolün fiyat mekanizmasını geçici olarak manipüle eder. Sonra, kazanç sağlayacak işlemleri gerçekleştirir ve tüm borcunu aynı blokta geri ödeyerek işlemi tamamlar. Dışarıdan bakıldığında işlem, tek bir blokta gerçekleştiği için geçerli görünür.

Flash loan saldırılarında en sık hedefler, fiyat oracle’ları, likidite havuzları ve teminat hesaplamalarındaki zayıflıklardır. Bu saldırılardan korunmak için, oracle verileri dış kaynaklarla doğrulanmalıdır. Ayrıca, işlem sırası manipülasyonu engellenmeli ve sözleşmeler güvenlik denetimlerinden geçirilmelidir.

Oracle Manipülasyonu

Oracle manipülasyonu, akıllı sözleşmelerin dış veri kaynaklarından aldığı verilerin değiştirilmesiyle gerçekleşen bir saldırıdır. Örneğin, fiyat bilgileri bu tür saldırılara maruz kalabilir.

Akıllı sözleşmeler kendi başlarına blok zincir dışı verilere erişmez. Bu yüzden fiyatlar, hava durumu ve maç sonuçları gibi dış veriler, oracle adı verilen sağlayıcılar aracılığıyla iletilir.

Eğer oracle’lar güvenli değilse ve merkezi bir yapıya sahipse, saldırganlar veri akışını manipüle edebilir.

Örneğin, bir DeFi protokolünde oracle’dan alınan token fiyatı düşürülürse, teminat yetersiz gibi görünebilir. Böylece teminat tasfiyesi gerçekleşebilir. Fiyat yükseltilerek haksız borç alınabilir va arbitraj fırsatları oluşturulabilir. Bunun için merkeziyetsiz ve güvenilir veri kaynakları tercih edilmelidir.

Chainlink gibi doğrulayıcı sistemler kullanılmalıdır. Fiyat verileri ortalama hesaplamalarla dengelenmelidir. Aksi takdirde, sistem ciddi finansal zararlara maruz kalır.

Front-running (Önden Koşma)

Front-running, blok zincir ağında bir kullanıcının gönderdiği işlemi gören saldırganın, daha yüksek gas ücreti ödeyerek kendi işlemini öncelikli hale getirmesidir. Bu saldırı, merkeziyetsiz borsalarda (DEX) ve DeFi protokollerinde sık olarak görülür.

Örneğin, bir kullanıcı büyük miktarda token alım emri verdiğinde, bu işlem henüz onaylanmadan önce ağda görünür hale gelir. Bunu fark eden saldırgan, aynı tokeni daha ucuz fiyattan almak için hızlıca bir işlem gönderir. Bu sayede yüksek gas ödeyerek öne geçer.

Ardından kullanıcı işlemi gerçekleştiğinde fiyat artar ve saldırgan, aldığı tokenleri daha yüksek fiyattan satarak kâr elde eder.

Front-running’e karşı korunmak için “commit-reveal” veri gizleme yöntemleri, işlem sınırları (slippage limiti) ve MEV (Maximum Extractable Value) korumalı özel işlem yolları kullanılmalıdır. Aksi halde, işlemlerde adil sıra bozulur ve kullanıcılar dezavantajlı duruma düşer.

Self-Destruct ve Delegate Call Açıkları

• Self-Destruct Açığı: Solidity dilindeki selfdestruct komutu, akıllı sözleşmenin kendisini blok zincirinden kalıcı olarak silmesini sağlar. Bu işlemde sözleşmenin kodu ve verisi tamamen yok olur. Varsa içindeki ether belirtilen adrese gönderilir. Bu özellik kötü niyetli kişilerce suistimal edilebilir. Özellikle arka kapı bırakılmış ve yetkisiz kullanıcıların selfdestruct çağrısını yapabileceği sözleşmeler, saldırganlar tarafından silinebilir. Bu durum, sözleşmenin işlevsiz hale gelmesine ve kullanıcı fonlarının erişilemez olmasına yol açar.

• Delegatecall Açığı: Delegatecall, bir sözleşmenin başka bir sözleşmenin kodunu kendi bağlamında çalıştırmasını sağlar. Bu durum, modülerlik sağlasada güvenlik riskleri taşır. Güvenilmeyen bir sözleşmeye delegatecall yapılırsa, o sözleşmenin kodu çağıran sözleşmenin verileri üzerinde işlem yapabilir. Bu durum, saldırganların çağıran sözleşmenin verilerini değiştirmesine ve kritik işlevleri kontrol etmesine olanak sağlar.

Selfdestruct ve delegatecall dikkatli kullanılmalıdır. Mümkünse erişim kontrolleri ile sınırlandırılmalı ve dış sözleşmelere güven duyulmadan çağrı yapılmamalıdır. Bu tür açıklara karşı denetim süreçleri mutlaka gerçekleştirilmelidir.

Akıllı Sözleşme Adresi Nedir?

Akıllı sözleşme adresi, bir akıllı sözleşmenin blok zincirdeki benzersiz kimliğidir. Bu adres, tıpkı bir cüzdan adresi gibi harf ve rakamlardan oluşur.

Adres hangi ağda ve konumda çalıştığını gösterir. Kullanıcılar, bu adres sayesinde sözleşmeyle etkileşime geçebilir, işlem yapabilir ve veri okuyabilirler.

Akıllı sözleşme adresleri, bir akıllı sözleşme dağıtıldığında otomatik olarak oluşturulur. Bu adresler blok zincire kalıcı olarak kaydedilir. Örneğin, bir token sözleşmesine erişebilir, transfer fonksiyonlarını çalıştırabilir ve NFT kontratından mint işlemi gerçekleştirebilirsiniz.

Akıllı sözleşme adresleri, Ethereum, BSC, Polygon gibi EVM uyumlu ağlarda sıkça kullanılır. Genellikle 0x ile başlar.

Adresler, block explorer siteleri üzerinden (örneğin Etherscan.io) kontrol edilebilir. Böylece sözleşmenin koduna, işlem geçmişine, sahip olunan token miktarına ve diğer teknik detaylara ulaşabilirsiniz.

Akıllı Sözleşme Denetimi (Audit) Nasıl Yapılır?

Sözleşmelerin blok zincir üzerinde güvenle çalışabilmesi için kapsamlı bir denetim sürecinden geçmesi gerekir. Akıllı sözleşme güvenliği, iyi kodlama pratiği ve sistematik analiz ile sağlanır.

Profesyonel bir audit süreci, sözleşmenin tüm kod yapısının detaylı incelenmesini ve potansiyel açıkların tespit edilmesini kapsar.

Otomatik Analiz Araçları

İlk adımda, otomatik araçlar kullanarak sözleşmeyi bilinen güvenlik zafiyetlerine karşı tararız. En çok tercih edilen araçlar, MythX, Slither, Securify’dır. Araçlar, integer overflow, reentrancy ve erişim kontrol eksiklikleri gibi yaygın hataları hızlıca bulur.

Manuel Kod İncelemesi

Deneyimli güvenlik araştırmacıları, otomatik taramaları takip ederek kodu elle inceler. Böylece derinlemesine bir analiz yaparlar.

Manuel inceleme, karmaşık sözleşmelerdeki mantıksal hataları bulur. Bu hatalar, otomasyon sistemi tarafından tespit edilemez. Bu aşamada senaryolar yazılır ve kodun beklenmedik davranışlara karşı tepkisi gözlemlenir.

Unit Test ve Testnet Dağıtımı

Kodun doğruluğunu ve güvenliğini test etmek için geliştiriciler tarafından hazırlanan unit testler çalıştırılır. Ardından sözleşme, bir test ağında (testnet) dağıtılarak farklı kullanıcı etkileşimleri ve senaryolar altında denenir. Bu süreçte ortaya çıkan hatalar ve uyumsuzluklar ana ağa taşınmadan önce düzeltilir.

Audit Raporu

Tüm analiz ve testler tamamlandıktan sonra proje için detaylı bir denetim raporu hazırlanır. Hazırlanan raporda tespit edilen açıklar, kritik, yüksek, orta ve düşük riskli kategorilere ayrılır.

Rapor, bu açıkların nasıl giderilebileceğine dair önerilerde sunar. Proje ekibinin bu önerileri dikkate alarak kodu güncellemesi, güvenliğin sağlanması açısından çok önemlidir.

Amm Akıllı Sözleşme Nedir?

AMM (Automated Market Maker) akıllı sözleşmesi, merkeziyetsiz borsalarda (DEX) alım – satım işlemlerini otomatik olarak yapar.

Sistem, geleneksel alıcı-satıcı eşleştirmesi yerine likidite havuzları kullanır. Kullanıcılar, bu havuzlara token ekleyerek likidite sağlayıcısı olur. Böylece işlem ücretlerinden pay alırlar.

AMM’ler, Uniswap, PancakeSwap ve SushiSwap gibi platformlarda sıkça kullanılır. Akıllı sözleşmeler, fiyatları bir algoritma ile otomatik belirler. En yaygın algoritma türü “sabit ürün formülü”dür (x * y = k). Bu formül, likidite havuzundaki iki token arasında sürekli bir denge sağlar.

Örneğin, biri ETH/USDT çiftine likidite eklediğinde, AMM akıllı sözleşmesi bu fonları saklar. Her takas işleminde otomatik fiyatlandırma ve dağıtım yapar. Tüm işlemler şeffaf, merkeziyetsiz ve denetlenebilir şekilde blok zincire kaydedilir.

Güvenlik Sağlayan Araçlar ve Kütüphaneler

Akıllı sözleşme geliştiricileri için güvenliği sağlamak doğru kod yazmakla sınırlı değildir. Akıllı sözleşme denetim araçları bu konuda yardımcı olurlar.

Kullanılan araçlar, test yöntemleri ve güvenilir kütüphanelerde bu sürecin önemli bir parçasıdır.

Güvenli bir yapı oluşturmak, dikkatli kod yazımını ve denenmiş araçların etkin kullanımını gerektirir.

En Yaygın Güvenlik Araçları

• MythX: Solidity kodlarını analiz eden bir güvenlik tarayıcısıdır.

• Slither: Kodun mantıksal yapısını inceleyip yaygın hataları tespit eder.

• Echidna: Akıllı sözleşmelere karşı otomatik testler üretir.

• Manticore: Simülasyon yoluyla sözleşme davranışlarını analiz eder.

• Tenderly: Gerçek zamanlı izleme ve hata ayıklama sunar.

Güvenlik Odaklı Kütüphaneler

• OpenZeppelin: ERC standartlarına uygun, güvenliği kanıtlanmış kontrat şablonları sunar.

• Solmate: Daha düşük gas tüketimi için optimize edilmiş güvenli kütüphane alternatifidir.

• SafeMath: Sayısal taşmaları önler (Solidity 0.8+ sonrası yerleşik olsa da hâlâ kullanılır).

Akıllı Sözleşme Güvenliği İçin Denetim Araçları

Akıllı sözleşmelerin güvenliğini artıran denetim araçları, açıkları bulur. Böylece sistemler daha güvenli olur. Aşağıdaki tabloda bu araçların en yaygın olanları listelenmiştir.

Gerçek Saldırılar ve Kayıplar

Akıllı sözleşmelerin risklerini anlamak için geçmişteki önemli saldırılara göz atmak yeterlidir. Bu olaylar, küçük bir hata bile milyonlarca dolara mal olabileceğini gösterir. Gerçek örnekler, akıllı sözleşme güvenliğinin ne kadar hayati olduğunu ortaya koyuyor.

The DAO Saldırısı (2016)

The DAO, Ethereum üzerinde kurulan ilk merkeziyetsiz otonom organizasyonlardan biriydi. Proje, yatırımcıların akıllı sözleşmelerle projelere oy verip yatırım yapmalarını sağlıyordu. 2016’da büyük ilgi gördü ve yaklaşık 150 milyon dolar değerinde ETH topladı.

DAO’nun akıllı sözleşme kodunda ciddi bir reentrancy (yinelenen çağrı) açığı vardı. Bu açık, bir saldırganın fon çekme işlemi sırasında sözleşmenin durumunu güncellemeyerek işlemi tekrar tekrar başlatmasını sağladı. Sonuçta, yaklaşık 50 milyon dolarlık ETH’yi kendi hesabına aktardı.

Olay, Ethereum topluluğunda büyük bir kriz yarattı. Çoğunluk, çalınan fonları geri almak için Ethereum ağını hard fork ile ikiye ayırmaya karar verdi. Mevcut Ethereum (ETH) zinciri yoluna devam ediyor. Orijinal zincir ise Ethereum Classic (ETC) olarak kaldı.

The DAO saldırısı, akıllı sözleşme güvenliği önemini gösteren ilk büyük olaydır. Günümüzdede hâlâ ders niteliği taşır.

bZx Protokolü (2020)

bZx, merkeziyetsiz finans (DeFi) alanında borç verme ve kaldıraçlı işlem imkânı sunan bir protokoldü. 2020’de, bZx birkaç kez hedef alındı ve milyonlarca dolarlık zarara uğradı. Bu saldırılar, DeFi ekosistemindeki ilk büyük flash loan (ani kredi) saldırıları olarak tarihe geçti.

Saldırganlar, flash loan kullanarak büyük miktarda teminatsız borç aldı. Sonra, likiditesi düşük varlıklarda fiyat manipülasyonu yaptılar. Ardından, bZx’in oracle sistemini yanıltarak hatalı işlem yapmalarını sağladılar. Bu şekilde düşük maliyetle büyük kazanç elde ettiler.

bZx, 2020’de sadece birkaç günde iki farklı saldırıyla yaklaşık 1 milyon doların üzerinde zarar gördü. Bu olaylar, oracle güvenliğinin ve fiyat manipülasyonlarının DeFi protokolleri için büyük tehditler olduğunu gösterdi.

bZx saldırıları, DeFi dünyasında güvenlik denetimlerinin ve oracle yapılarının ne kadar kritik olduğunu hatırlatıyor.

Cream Finance (2021)

Cream Finance, DeFi alanında borç verme ve alma işlemleri sunan bir protokoldür. Ancak 27 Ekim 2021’de, platform tarihinin en büyük saldırısıyla karşılaştı. Yaklaşık 130 milyon dolar değerinde kripto varlık kaybetti. Bu durum, DeFi tarihindeki en büyük üçüncü saldırı olarak kayıtlara geçti.

Saldırganlar, flash loan (ani kredi) mekanizmasını kullanarak teminatsız büyük miktarda borç aldılar. Bu fonlarla Cream Finance’in USD Vault likidite havuzunu hedef alarak varlıkların değerini manipüle ettiler.

Manipülasyon sonucunda sözleşme, varlıkları olduğundan daha yüksek değerle gördü ve saldırganlara büyük miktarda fon aktardı.

Yaşanan bu durum, Cream Finance’in aynı yıl içinde yaşadığı üçüncü büyük güvenlik ihlaliydi. Şubat 2021’de 37 milyon dolar, Ağustos’ta ise 29 milyon dolar kaybetmişti. Ekim saldırısı, bu kayıpları geride bırakarak platformun güvenilirliğine büyük zarar verdi.

Olaydan sonra, Cream Finance Ethereum ağındaki v1 piyasalarında işlemleri durdurdu. Ayrıca, token transferlerini geçici olarak kilitledi. Ayrıca, saldırganla iletişime geçerek çalınan fonların iadesi için %10’luk bir “beyaz şapkalı hacker” ödülü teklif etti.

Saldırı, DeFi protokollerinin hassas sistemler olduğunu ortaya koydu. Yaşanan bu durum, kullanıcı fonlarının korunması için güçlü güvenlik önlemlerinin gerekli olduğunu gösteriyor.

Nomad Bridge (2022)

Nomad Bridge, Ethereum, Avalanche, Moonbeam ve Evmos gibi blok zincirleri arasında varlık transferi sağlayan bir köprüdür.

1 Ağustos 2022’de, bu köprü bir güvenlik açığı nedeniyle saldırıya uğradı. Sonuçta, yaklaşık 190 milyon dolar değerinde kripto varlık kayboldu. Bu durum, DeFi tarihindeki en büyük köprü saldırılarından biridir.

Saldırının nedeni, Nomad Bridge’in akıllı sözleşmelerindeki güncelleme sırasında ortaya çıkan kritik bir güvenlik açığıydı.

Yaşanan bu açık, saldırganların geçersiz işlemleri geçerli gibi göstererek fon çekmelerine izin verdi. Ayrıca, bu durum kod bilgisi olmayan kişiler tarafından bile kullanılabilecek kadar basitti. İlk saldırganın işlemini kopyalayan birçok kişi, aynı açığı kullanarak saldırıya katıldı.

Çalınan varlıklar arasında USDC, WBTC ve WETH gibi yüksek hacimli tokenlerde bulunuyordu. Saldırının ardından Nomad ekibi, etik hacker’lara çalınan fonları iade etmeleri için ödül teklif etti. Bazı kişiler yaklaşık 37 milyon doları geri gönderdi.

Yaşanan bu olay, DeFi köprülerinin hassas yapısını ve güvenlik açıklarının yıkıcı sonuçlarını gösterdi.

Akıllı Sözleşme Güvenliği Geliştiricileri İçin En İyi Güvenlik Uygulamaları

Güvenli akıllı sözleşme geliştirmek, teknik bilgi ve disiplinli bir süreç gerektirir. Blok zincirindeki kodlar geri döndürülemez. Bu yüzden küçük hata bile büyük kayıplara yol açar.

Geliştiricilerin, yazım ve dağıtım aşamalarında güvenlik uygulamalarını titizlikle benimsemesi şarttır. Aşağıda, geliştiricilere güvenliği ön planda tutarak daha sağlam akıllı sözleşmeler yazmaları için en iyi uygulamalar verilmiştir.

Güvenlik İlkeleri

• En Az Ayrıcalık Prensibi: Sözleşmelere yalnızca gerekli yetkiler verilmelidir. Gereksiz fonksiyonlar eklemek, saldırı alanını artırır. Bu prensip, sistemi daha güvenli hale getirir.

• Kapsülleme (Encapsulation): Kritik işlevler diğer modüllerden izole edilmelidir. Bu sayede dış etkileşimler sınırlanır ve yalnızca belirli koşullarda erişim sağlanır.

• Fail-safe Mekanizmalar: Hatalı durumlarda işlemler otomatik olarak durdurulmalı ve geri alınmalıdır. Ayrıca, acil durumlar için manuel durdurma (pause) özelliği eklenmelidir.

Test ve Doğrulama

• Birim Testleri (%100 Kapsam Hedefi): Akıllı sözleşmelerin her fonksiyonu için test yazılmalıdır. Ayrıca %100 test kapsamı hedeflenmelidir. Hataları erken tespit etmeye ve kodun güvenliğini artırmaya yardımcı olur.

• Statik Analiz Araçları ile Düzenli Tarama: Slither ve MythX gibi araçlarla kod düzenli olarak taranmalıdır. Bu sayede reentrancy ve integer overflow gibi yaygın güvenlik açıkları otomatik olarak belirlenebilir.

• Sözleşmenin Testnet’te Denenmesi: Ana ağa geçmeden önce sözleşme testnet üzerinde dağıtılmalı ve farklı senaryolarla test edilmelidir. Bu durum, gerçek kullanımdan önce olası hataların ortaya çıkmasını sağlar.

Kod Geliştirme Alışkanlıkları

• OpenZeppelin Gibi Güvenli Şablonlardan Yararlan: OpenZeppelin, güvenliği test edilmiş akıllı sözleşme şablonları sunar. Şablonları kullanmak, geliştirme süresini kısaltır ve güvenlik açıklarını en aza indirir.

• Kod Tekrarını Azalt: Yinelenen kodlar bakım zorluğu yaratır ve hata riskini artırır. Tekrarlardan kaçınmak, daha okunabilir bir sözleşme yapısı oluşturur.

• Mantıksal Karmaşadan Kaçın: Kodun karmaşık olması, güvenlik açıklarının gözden kaçmasına yol açabilir. Fonksiyonlar kısa, anlaşılır ve tek bir sorumluluğa sahip olmalıdır.

• Gas Optimizasyonlarını Dengele, Güvenliği Feda Etme: Gas tasarrufu önemlidir. Ancak güvenlikten taviz verilmemelidir. Kritik kontrollerin kaldırılması, uzun vadede ciddi riskler doğurabilir. Güvenlik her zaman öncelikli olmalıdır.

Geliştiriciler İçin En İyi Güvenlik Uygulamaları

Akıllı sözleşme geliştiricileri için güvenlik uygulamaları çok önemlidir. Bu uygulamalar, açıkları önlemeye ve sağlam kod altyapısı oluşturmaya yardımcı olur. Aşağıdaki tabloda en önemli güvenlik uygulamaları özetlenmiştir.

Kullanıcılar İçin Akıllı Sözleşme Güvenliği Önerileri

Akıllı sözleşmeler, sadece geliştiriciler için değil, kullanıcılar içinde risk taşımaktadır. DeFi uygulamaları kullanan yatırımcılar, çeşitli tehditlerle karşılaşabilir.

Tehditler arasında akıllı sözleşme açıkları, dolandırıcılık ve fiyat manipülasyonları bulunur. Bu nedenle işlem yapmadan önce bazı temel önlemler almak önemlidir.

Kullanıcılar, işlem yapacakları platformun denetim raporlarını kontrol etmeli. Sözleşme adreslerini yalnızca resmi kaynaklardan almalıdır. Ayrıca kimlik avı sitelerine dikkat etmelidir. Fonlar tek bir projeye yatırılmamalıdır. Bunun yerine çeşitlendirilmelidir. Güvenli cüzdanlar, örneğin donanım cüzdanları tercih edilmelidir.

Yüksek kazanç sunan projelere dikkat etmek önemlidir. Güvenilir ve şeffaf projelere yatırım yapmak da fayda vardır. Bu durum, olası kayıpları önlemenin etkili yollarındandır.

Platform Güvenilirliğini Araştırın

DeFi uygulamalarını kullanmadan önce platformun güvenilirliğini incelemek önemlidir. Projenin bağımsız güvenlik firmaları tarafından denetlenmiş olması tercih edilmelidir. Denetim raporları, akıllı sözleşme kodunun güvenliği hakkında bilgiler sunar.

Protokolün açık kaynak kodlu olması ve geliştirici topluluğu tarafından incelenmiş olması ekstra güvence sağlar. Kodun şeffaf olması, olası açıkların kolayca fark edilmesine yardımcı olur.

Son olarak, projenin geçmişini kontrol etmek gerekir. Daha önce hacklenmiş, rug pull yaşamış ve kullanıcı fonlarını kaybetmiş projeler, güven açısından sorunlar barındırır. Yatırım yapmadan önce platformun geçmişini araştırmak önemlidir.

Cüzdan ve İzin Yönetimi

Akıllı sözleşmelerle etkileşimde kullanılan cüzdanlardaki izin yönetimi, fonlar için kritik öneme sahiptir. MetaMask gibi cüzdanlarda imzalanan her işlemin detayları dikkatle incelenmelidir. Özellikle hangi sözleşmeye ne tür yetki verildiği açıkça anlaşılmalıdır.

DeFi işlemlerinde sıkça kullanılan “approve” (onay) fonksiyonu, bir token için sınırsız transfer izni verebilir. Sınırsız izinler, sözleşmede açık bulunması durumunda tüm bakiyenizin boşaltılmasına neden olabilir. Bu nedenle yalnızca gerekli miktarlar için onay vermek önerilir.

Zamanla verilen ve artık kullanılmayan izinlerin kontrol edilmeside önemlidir. Bu tür gereksiz izinler, Revokecash veya Etherscan Token Approvals gibi araçlarla kolayca iptal edilebilir. Bu işlemler, cüzdan güvenliğini artırmak için basit ama etkili bir önlemdir.

Şüpheli Linklerden Kaçının

DeFi ve kripto dünyasında en yaygın dolandırıcılık yöntemlerinden biri kimlik avı (phishing) saldırılarıdır. Bu tür saldırılarda sahte web siteleri ve taklit sosyal medya hesapları aracılığıyla cüzdan bağlantısı istenir. Ardından fonlar izinsiz çekilir.

Riski azaltmak için yalnızca projenin resmi web sitesi ve onaylı sosyal medya hesapları kullanılmalıdır.

Google reklamları ve özel mesajlardaki bağlantılara tıklamadan önce adresin doğru olduğundan emin olun. Şüpheli linklerden uzak durmak, fonlarınızı güvende tutmanın temel adımlarındandır.

Hızlı Kazanç Vaadi Sunan Projelere Dikkat

Kripto dünyasında “APY %10.000” gibi aşırı yüksek getiri vaatleri, çoğu zaman dolandırıcılık amaçlı projelerin ortak özelliğidir.

Vaatler, yatırımcıları kısa sürede büyük kazanç elde edeceklerine inandırır. Ancak çoğu zaman bu projeler ya Ponzi yapısına sahiptir ya da likidite boşaltılarak kullanıcı fonları hızla yok edilir.

Gerçekçi olmayan kazanç oranları sunan platformlardan kaçınmak, fonlarınızı ve dijital itibarınızı korumanın bir yoludur. Her zaman sürdürülebilirlik, şeffaflık ve denetlenebilirlik esas alınmalıdır.

Kullanıcılar İçin Güvenlik Kontrol Listesi

Akıllı sözleşmelerle etkileşime giren kullanıcıların güvenliğini artırmak için almaları gereken temel adımlar vardır. Bu adımlar aşağıdaki güvenlik kontrol listesinde belirtilmiştir.

Akıllı Sözleşme Güvenliği Geleceği

Blok zincir teknolojisinin gelişmesiyle akıllı sözleşmelerde karmaşık hale geliyor. Artık sadece basit işlemleri değil, çok katmanlı finansal sistemleri yöneten bu sözleşmeler daha fazla risk taşımaktadır. Bu durum, güvenlik stratejilerininde hızla gelişmesini zorunlu kılıyor.

Otomatik Denetim ve Yapay Zekâ

Yapay zekâ destekli denetim araçları, akıllı sözleşme güvenliğinde dönüşüm yaratıyor. Bu sistemler, binlerce satır kodu tarar. Saniyeler içinde reentrancy, integer overflow ve erişim kontrol hataları gibi yaygın zafiyetleri bulur. Makine öğrenmesi sayesinde zamanla daha karmaşık saldırı kalıplarınıda tanıyabiliyor.

Araçlar, geliştiricilerin daha güvenli kod yazmasına yardımcı olur. Geleneksel denetimlerin yanında kullanılırlar. Ayrıca denetim süreçlerini hızlandırır ve kapsamını artırır. Böylece güvenlik, artık yapay zekâ desteğiyle daha etkili sağlanır.

Formal Doğrulama (Formal Verification)

Formal doğrulama, akıllı sözleşmenin mantığının matematiksel ispatlarla doğru çalıştığını garanti eden bir yöntemdir. Testlerden farklı olarak, tüm olasılıkları kapsar ve hata riskini en aza indirir.

Özellikle DAO’lar ve yüksek sermayeli DeFi projelerinde bu yöntem, güvenliği sağlamak için standart hâline gelmiştir. Uygulanması teknik ve zahmetli olsada, sistemin güvenilirliğini artırır.

Çok Zincirli Riskler ve Çapraz Zincir Güvenliği

Blok zincir ekosistemi çok zincirli yapıya geçtikçe, köprüleme (bridging) teknolojileri yaygınlaşmış ama ciddi güvenlik açıklarıyla gündeme gelmiştir.

Farklı zincirler arasında varlık transferi sağlarken oluşan doğrulama sorunları, milyonlarca dolarlık saldırılara neden olmuştur.

Gelecekte bu riskleri azaltmak için zk-bridge gibi sıfır bilgi ispatlarına dayalı çözümler geliştirilmesi bekleniyor. Çapraz zincir güvenliği, geliştiriciler ve kullanıcılar için öncelikli hale gelmiştir.

Sonuç

Akıllı sözleşmeler, Web3 ve DeFi dünyasının temel taşlarıdır. Ancak bu potansiyel, güvenlik risklerinide beraberinde getirir. Kodun değiştirilemez doğası, bir hatanın milyonlarca dolarlık zarara yol açmasına neden olabilir. Bu nedenle geliştiriciler için güvenlik ilk günden itibaren öncelik olmalıdır. Kullanıcılar’da kullandıkları platformun geçmişini, denetim raporlarını ve izin yapılarını incelemelidir.

Reentrancy, front-running, oracle manipülasyonu ve flash loan gibi saldırı türleri sistemin bütünlüğünü tehdit eden ciddi zafiyetlerdir.

Geliştiriciler için formal doğrulama, yapay zekâ destekli denetim araçları, güvenli kütüphaneler ve testnet dağıtımları vazgeçilmezdir.

Kullanıcılar’da bilinçli hareket ederek cüzdan izinlerini kontrol etmeli ve yüksek getiri vaatlerine dikkat etmelidir.

Akıllı sözleşme güvenliği artık teknik bir detay değildir. Web3’ün sürdürülebilirliği için temel şarttır. Güvenliği önceliklendiren projeler, uzun vadede güven kazanacak ve ekosistemin büyümesine liderlik edecektir.

Sıkça Sorulan Sorular