Kriptoda Rug Pull Nedir? 2025 Yılı

Rug pull nedir sorusu kripto para ve blok zincir dünyasındaki karşılaşılan dolandırıcılık türünü tanımlamak için kullanılır. Kripto para projelerinde yatırımcıları cezbettikten sonra projenin geliştiricileri tarafından aniden fonların çekilmesi ve projenin terk edilmesi olayına denir. Bu yatırımcılar için ciddi kayıplara yol açabilir.

Kripto para piyasası hayat değiştirebilecek kar fırsatları sunar. Fakat bu hızlı ve çalkantılı fiyat hareketleri çoğu zaman kasıtlı olarak yapılan rug pull dolandırıcılıklarınıda beraberinde getirir.

Projeler bazen beklenildiği gibi ilerlemez. Sonuçta terk edilmiş yazılımlar (abandonware) oluşabilir. Yeni token lansmanlarının yaklaşık %90’ında rug pull vakaları piyasaya sürüldükten sonraki ilk iki gün içerisinde gerçekleşir.

Mevcut durumlar, erken alımla yüz kat ve daha fazla kazanç elde etmeyi hedefleyen yatırımcıları avlar. Ancak, potansiyel çıkış dolandırıcılıklarını tespit etmenin ve ticaret sermayenizi koruyarak gerçek yatırım fırsatlarını değerlendirmenin yolları vardır.

Şimdi, kripto para rug pull’unun ne olduğunu, nasıl işlediğini ve bu tür tuzaklardan nasıl kaçınılabileceğini öğrenelim. Rug pull nedir sorusunu sormak yetmez. Yatırım yapmadan önce projeyi derinlemesine araştırarak paranızın güvende olduğundan emin olun.

Kısaca: Rug Pull Nedir?

Rug pull, bir geliştirici ve ekip projeyi ani bir şekilde desteklemeyi bıraktığında meydana gelir. Bu durum, yatırımcıları başlangıçta umut vadeden projeye kıyasla değersiz ve çok daha az değerli tokenlerle baş başa bırakır.

Rug pull olayları genellikle benzer bir kalıp izler. Bir kişi ve ekip, proje ve token etrafında büyük heyecan yaratır. Merkeziyetsiz borsalarda (DEX’ler) işlem yapan yatırımcıları cezbetmelerine yardımcı olur. Bu yatırımcılar, yeni çıkan token için ETH ve SOL gibi değerli tokenleri takas eder.

Ardından proje için sağlanan likidite çekilir. Bu da ticaretin zorlaşmasına ve tamamen imkansız hale gelmesine neden olur. Bu noktada proje sahibi ve ekip, toplanan paralarla birlikte ortadan kaybolur.

Ekip bazen projeye desteği keser ve belirlenen kritik gelişim hedeflerini kaçırır. Bu da token fiyatlarının düşmesine neden olur. Ayrıca, ekip kendi tokenlerini piyasaya sürüp satarsa bu da fiyatların düşmesine yol açabilir. NFT rug pull’ları benzer bir model takip eder.

NFT yaratıcısı yeni bir NFT koleksiyonu etrafında büyük bir heyecan oluşturur. Yatırımcıları özel bir sahiplik topluluğunun parçası olmaya davet eder. NFT’lerin basımı (ETH ve başka bir kripto ile satın alma) tamamlandıktan sonra yaratıcı, topladığı parayla birlikte kaybolur. Geriye sadece şüpheli değere sahip NFT’ler kalır.

Soft Rug Pull ve Hard Rug Pull Arasındaki Fark

Rug pull nedir sorusuna cevap vermek soft rug pull ve hard rug pull arasındaki farkları daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir. Soft rug pull, geliştiricilerin projeden yavaşça ve genellikle fark edilmeden çekilmesiyle meydana gelir.

Hard rug pull geliştiricilerin aniden ve tamamen projeyi terk etmesi yatırımcıları hızla yüksek miktarda zarara uğratması ile karakterizedir. Her iki durumda yatırımcılar için ciddi riskler taşır.

Rug pul her zaman kötü niyetli ve önceden planlanmış bir dolandırıcılık olmak zorunda değildir. Bu yüzden soft rug pull ve hard rug pull arasında önemli bir ayrım vardır.

Rug pull’lar ayrıca şiddet seviyelerine görede değişir. Soft rug pull durumlarında, yatırımcılar tokenleri değersiz hale gelmeden önce pozisyonlarını kapatmak için biraz daha zaman bulabilir.

Hard rug pull, genellikle sadece rug olarak adlandırılır. Tamamen kötü niyetli ve önceden planlanmış bir dolandırıcılıktır. Bu tür durumlarda geliştirici proje sahibi ve ekip baştan yatırımcıların parasını almayı hedefler. Bu süreç, genellikle yatırımcıların kaçırma korkusu (FOMO) üzerinden manipülasyon yaparak gerçekleştirilir.

Soft Rug Pull Nedir?

Soft rug pull’lar, genelde beklentileri yapay bir şekilde artıran ve mümkün olmayan vaatlerle doludur. Bazı durumlarda projeler yanlış yönetilir.

Mevcut durum yatırımcıların güvenini kaybetmelerine ve yavaş yavaş değer kaybetmelerine yol açar. Proje ekibi, tokenler henüz değerliyken bu tokenleri piyasaya sürerek fiyatın düşmesine sebep olabilir. Bu tür rug pull’lar başlangıçta iyi niyetle yola çıkılsada, süreç içinde kontrolden çıkar. Yatırımcılara mali kayıplar yaşatabilir.

• Pazarlamada Yanıltıcı Vaatler: Hisse senetlerinden farklı olarak kripto piyasası geniş ölçüde düzensizdir. Bu, proje ekiplerinin ve sahiplerinin token ve projeler hakkında abartılı vaatlerde bulunmalarına olanak tanır. Zamanla projenin belirtilen hedeflere ulaşamayacağı anlaşılır. Yatırımcılar tokenleri elden çıkarmaya başlar.

• Yol Haritasının Tamamlanmaması: Proje yol haritası yatırımcılara projenin planlarını bildirir. Onların bilinçli yatırım kararları almasını sağlar. Ancak bazı ekipler planlanan özellikleri ve pazarlama faaliyetlerini gerçekleştirme konusunda yetersiz kalabilir ve motivasyonlarını kaybedebilir. Tek bir atlanan kilometre taşı yatırımcı güvenini sarsabilir ve satışlara neden olabilir.

• Ekip Üyelerinin Aşırı Token Satması: Ekip üyeleri genellikle başlangıçta önemli miktarda token alır. Ekip, bu tokenleri piyasaya sürdüğünde arz artar. Bu durum tokenin değerini düşürür. Böylece yatırımcılar zarar görür.

Hard Rug Pull Nedir?

Rug pull nedir sorusunun bir alt kategorisi olan hard rug pull, kripto para projelerinde geliştiricilerin yatırımcıları cezbettikten sonra projeden ani ve tamamen çekilerek fonları alıp kaçmaları durumudur.

Yatırımcılar için genellikle tüm yatırımlarını kaybetmek anlamına gelir. Hard rug pull’lar kripto dünyasının karanlık yüzünde yer alan ve genellikle umut vadeden projeler olarak başlar. Ancak, geliştirici ve proje ekibinin başından beri yatırımcıları dolandırmayı amaçladığı bu durumlar yatırımcılar için ciddi kayıplara neden olabilir. Örneğin, yeni bir token piyasaya sürüldüğünde sadece belirli adreslerin satış yapmasına izin veren kodlama sınırlamaları olabilir.

Mevcut durum, piyasa grafiğinin etkileyici görünmesine ve yeni alıcıların çekilmesine neden olur. Ancak, zaman kilitli tokenler yatırımcılar tarafından satılabilir hale gelmeden önce proje sahibi likiditeyi çeker ve ticaret tamamen durur. Tokenler böylece değersiz hale gelir.

• Tam Likidite Çekilmesi: Merkeziyetsiz borsalarda işlem gören tokenler ticareti kolaylaştırmak için likidite havuzlarına ihtiyaç duyar. Örnekte belirtildiği gibi likidite çekildiğinde, beyaz listeye alınmamış yatırımcılar tokenlerini satamaz. Bu nedenle, kimse likidite sağlayamaz. Sonuç olarak token ölür ve para kaybolur.

• Taklit Tokenler: Birden fazla token aynı sembolü kullanabilir. Bu, bir ve daha fazla tokenin önceden başarılı olan projelerin şöhretini kullanarak gelecekte bir rug pull gerçekleştireceğine işaret edebilir.

• Çıkış Dolandırıcılıkları (Exit Scams): Çıkış dolandırıcılıkları genellikle İlk Coin Arzı (ICO) ve ön satış sırasında gerçekleşir. Proje sahipleri projeyi tanıtarak yatırımcılardan fon toplar. Proje bazen gerçekte var olmayabilir. Ayrıca yatırımcıları oyalamak için basit hedeflere ulaşabilir. Sonunda proje sahipleri topladıkları fonlarla ortadan kaybolur.

Kaçınılması Gereken Yaygın Rug Pull Modeli

Rug pull’lar genellikle benzer bir model izler. Bu da yatırımcılara tuzaklardan kaçınma şansı sunar. Sosyal medya platformlarındaki aşırı tanıtımlara dikkat edin. Yeni piyasaya sürülen tokenleri satın almadan önce projeyi, ekibi ve ticaret aktivitelerini iyi araştırmak genellikle daha mantıklıdır.

Hype Treni: Pazarlama ve Sosyal Medya Etkisi

Twitter (X), Telegram, Discord ve Warpcast gibi platformlar kripto yatırımcıları için bilgi alışverişi yapılan ve topluluk oluşturulan popüler yerlerdir. Ancak, dolandırıcılar da bu platformları kullanarak yatırımcıların altını oymak için büyük bir heyecan yaratır.

Büyük paraların döndüğü bu ortamlarda iyi finanse edilmiş bir sosyal medya kampanyası dolandırıcılar için önemsiz bir iş gideri haline gelebilir. 100 kat ve daha fazla kazanç vaat eden projelere karşı dikkatli olun. Bazı tokenlerle mümkün olsa da, kripto, geliştiricinin desteklemeyi planlamadığı yeni bir tokeni hızla oluşturmayı son derece kolaylaştırır.

Geliştiricilerin Lansman Sonrası Sessizliği

Telegram ve Discord grubunun olup olmadığını kontrol edin. Grup içindeki etkileşimleri değerlendirin. Özellikle geliştirici ve proje ekibinden gelen güncellemelere dikkat edin. Sessizlik her zaman olumlu bir işaret değildir.

Geliştiricilerin projeyi terk ettiğini gösteren bir işaret, toplulukla etkileşimde bulunmamaktır. Ayrıca, erken yatırımcıları çekmek için topluluk grupları oluşturmuş olabilirler. Bu, çekici bir fiyat grafiği oluşturma çabası da olabilir.

Likidite ve Fonların Çekilmesi

DEX’lerde işlem gören tokenlerin nasıl çalıştığını incelemek gerekir. DEX’lerde işlem gören tokenler, ticareti mümkün kılmak için bir likidite havuzuna ihtiyaç duyar.

Rug pull yapılan projelerde de başlangıçta bir likidite havuzu bulunur. Dolandırıcılar bu havuzdaki fonları aniden çekerek yatırımcıları mağdur eder. Ancak, likidite çekildiğinde işlem yapmak imkansız hale gelir.

Örneğin, yeni bir token, sadece birkaç bin dolar değerinde küçük bir likidite havuzuyla piyasaya sürülebilir. Yatırımcılar, bu yeni tokeni satın aldıkça (genellikle ETH ve SOL ile) değeri artar. Likidite havuzu büyür. Tokenin daha cazip görünmesini sağlar.

Mevcut durum genellikle bir yanılsamadır. Likidite havuzu %50 rug pull tokeni ve %50 ETH ve SOL’dan oluşur. Proje sahibi likiditeyi çekerse, tokenin toparlanması genellikle mümkün olmaz. Likidite havuzu sahibi ETH ve SOL’ü alır. Havuzdaki diğer tokenler değersiz hale gelir.

Kilitli likiditeye sahip tokenleri arayın. Kilitli likidite, DEX havuzunun hemen kapatılamayacağı anlamına gelir. Çünkü zaman kilitli bir akıllı sözleşme kullanılır.

Dexscreener ve Dextools gibi siteler bir tokenin likiditesinin kilitli olup olmadığını gösterir. Yukarıda verilen örnekte, WIF/SOL çifti için 19 milyon dolar değerinde kilitli likidite bulunduğu belirtilmektedir.

Mevcut durum, WIF’in değerinin kesinlikle artacağı anlamına gelmez. Ancak yatırımcılara ister alım ister satım olsun ticaret yapabilme imkanı sağlar.

Ünlü Rug Pull Örnekleri

DEX’lerde yaşanan bu tür olayların boyutunu ve etkisini daha net görebiliriz. Rug pull olayları, Uniswap ve Jupiter gibi merkeziyetsiz borsalarda (DEX) neredeyse her gün yaşanmaktadır.

Özellikle Jupiter, kendi tokeni JUP için gerçekleştirdiği iddia edilen soft rug pull ile gündeme gelmiştir. DEX’lerde yaşanan bu olayların yanı sıra dünya çapında ses getiren bazı önemli rug pull vakaları da bulunur. Bu durumlar yatırımcılar için büyük riskler taşır.

OneCoin

OneCoin, 2014 yılında büyük bir coşkuyla piyasaya sürülmüştür. Bir gün Bitcoini geçerek dünyanın önde gelen kripto para birimi olacağı vaadiyle tanıtıldı. Ancak 2015’ten itibaren OneCoin’in bir Ponzi şeması olduğuna dair iddialar ortaya çıktı.

Erken uyarılara rağmen, OneCoin 2016 yılına gelindiğinde dünyanın en büyük ikinci kripto para birimi haline geldi. Ne var ki, madencilik yapıldığı iddia edilen coinler aslında hiçbir zaman var olmadı, blok zincir ağı da bulunmuyordu.

OneCoin, iddialara göre bir MLM (çok katmanlı pazarlama) tarzı Ponzi şeması aracılığıyla eğitim materyalleri satarak milyarlarca dolar topladı.

Thodex

Rug pull vakaları genellikle merkeziyetsiz finans (DeFi) ve DEX platformlarıyla anılır. Fakat en dikkat çekeni, Thodex adlı Türk kripto borsasında gerçekleşti.

2021’de Thodex, kullanıcıların para çekimini durdurdu. Sonra, CEO Faruk Fatih Özer, yaklaşık 2 milyar dolar değerindeki kullanıcı fonlarıyla kayıplara karıştı. Özer daha sonra yakalandı ve 11.000 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

AnubisDAO

2021, rug pull vakalarının yoğun yaşandığı bir yıl oldu. AnubisDAO bu olaylara dahil oldu. AnubisDAO, bir varlık sepeti tarafından desteklenen yeni kripto para birimi olmayı hedefliyordu. Ancak, proje tamamen anonim ekip tarafından yönetiliyor.

Ayrıca, teknik doküman dahi yayınlanmadan piyasaya sürüldü. Yatırımcılar projeye 13.500 ETH’den fazla yatırım yaptı. Fakat, bu fonlar çok kısa sürede kayboldu.

Squid Game

Netflix’in popüler dizisi Squid Game’den esinlenen bir meme coin, SQUID/BNB işlem çiftinde hızla 3,3 milyon dolarlık bir likidite havuzuna ulaştı. SQUID tokeninin fiyatı hızla yükseldi. Ancak, likidite havuzu neredeyse hemen sonra boşaltıldı. Yatırımcılar büyük kayıplar yaşadı.

Mutant Ape Planet

Sadece DeFi ve CeFi alanları değil NFT pazarı da büyük rug pull vakalarına tanık oldu. Bunlardan biri de Mutant Ape Planet projesiydi.

Proje NFT sahiplerine özel avantajlar ve topluluk ayrıcalıkları sunacağını vaat etti. Ancak, proje geliştiricisi projeyi terk ederek 3 milyon dolarlık bir rug pull gerçekleştirdi. Sonuç olarak geliştirici suçunu kabul ederek yargılandı.

Rug Pull İçin Dikkat Edilmesi Gereken Kırmızı Bayraklar

Rug pull nedir sorusunu anlamak, kripto para yatırımcılarının karşılaşabileceği riskleri belirlemelerine yardımcı olur. Rug pull, geliştiricilerin yatırımcıların parasını alıp projeyi terk etmesi anlamına gelir.

Mevcut durum, çeşitli kırmızı bayraklarla önceden tespit edilebilir. Burada rug pull olaylarına karşı tetikte olmanızı sağlayacak bazı önemli işaretleri ele alacağız. Soft rug pull’lar, genellikle lansmandan çok sonra gerçekleştiği için tespit edilmesi daha zor olabilir.

Ancak, bir projenin ve tokenin sağlıklı olmadığını gösteren bazı önemli işaretler vardır. Örneğin, PHIL tokenin bir rug pull olabileceği düşünülmektedir. Bu token, üçüncü taraf denetimlerini engelleyen kapalı kaynak kodu kullanmaktadır.

Likiditesinin çekildiği görülmüştür. İlk işlemler de şüpheli görünmektedir. İster bilinçli bir rug pull, isterse yeni bir token oluşturma denemesi olsun yatırımcılar açısından sonuç değişmez. Değersiz tokenlerdir.

• Likiditenin Kilitlenmemesi: DEX tokenleri, lansman ve ticaret işlemleri için likidite havuzlarına dayanır. Eğer likidite kilitli değilse, likidite havuzu kapatıldığında ticaret bir anda durabilir ve yatırımcılar tokenlerini satamaz.

• Harici Denetimlerin Olmaması: Dexscreener gibi siteler, üçüncü taraf token denetim araçlarına bağlantılar sunar. Ancak, bu araçlar yalnızca tokeni inceler. Eğer token bir DeFi uygulamasına ve akıllı sözleşmeye bağlıysa, bu sözleşmelerin güvenilir bir denetim firmasının sitesinde incelenip incelenmediğini kontrol edin.

• Kapalı Kaynaklı Tokenler: Kapalı kaynak kod, üçüncü taraf güvenlik tarayıcılarının bazı riskli işlevleri incelemesini engeller. Bu işlevler arasında soğuma süresi (cooldown period) ve beyaz liste (whitelist) gibi unsurlar yer alır.

• Satış Kısıtlamaları: Bazı tokenler, yatırımcıların satış yapmasını önlemek için soğuma süresi koyabilir. Yalnızca belirli adreslere satış izni veren beyaz liste kullanabilir. Alım-satım işlemlerine yüksek vergiler uygulayarak geliştiricinin gelir elde etmesini sağlayabilir.

• Bilinmeyen Ekipler: Kripto dünyasında anonim takma adlar yaygındır. Ancak, bir projenin ve tokenin arkasındaki kişileri tanımak genelde daha güvenlidir.

• Gerçekçi Olmayan Getiriler ve Kazançlar: Yüksek ve sıradan görünen getiriler sunan projelerin bu getirileri nasıl sağladığını anlamak önemlidir. Eğer getiriler sürdürülebilir değilse, uzun vadede fiyatlar düşecektir. Yanıltıcı getiri vaatleri genellikle gelecekte fiyatların düşmesine yol açar. Gerçek ancak sürdürülemez getiriler de aynı soruna neden olur. Getiriler azaldığında fiyatlar çöker.

Rug Pull Yasadışı mı?

Soft rug pull”lar yatırımcılara büyük kayıplar yaşatabilir. Ancak genellikle yasal bir ihlal teşkil etmez. Buna karşın, hard rug pull adı verilen ve kasıtlı dolandırıcılığı içeren olaylar yasal olarak suç kapsamına girer. Bazen’de cezai işlemlere neden olabilir.

Örneğin, 2022’de gerçekleşen bir NFT rug pull vakasında iki kişi hakkında suçlama yapıldı. Frosties NFT koleksiyonundan alışveriş yapan yatırımcılara, metaverse oyununa özel erişim gibi çeşitli avantajlar vaat edilmişti.

Ancak toplanan 1,1 milyon dolarlık fon, projede kullanılmak yerine farklı cüzdanlara aktarıldı. Maalesef rug pull vakalarının çoğu hukuki sürece taşınmaz ve çoğunlukla rapor edilmez.

Merkeziyetsiz likidite havuzlarının doğası etkin denetimi güçleştirir. Dünya genelinde herhangi yerden bir kişinin kolayca yeni token oluşturmasına olanak tanır. Bu durum, piyasada rug pull dolandırıcılığı içeren birçok tokenin bulunmasına yol açar.

Sonuç

Rug pull’lar kripto endüstrisinin karanlık bir yönünü temsil eder. Her yıl yatırımcılara milyonlarca dolar kaybettirebilir. Ancak, her rug pull olayı kasıtlı dolandırıcılık anlamına gelmez. Bazı durumlarda proje sahipleri token ve kripto projelerini iyi niyetle başlatmış olabilir.

Çevrimiçi abartılı tanıtımlara ve gerçekçi olmayan yüksek getiri vaatlerine karşı dikkatli olun. Bunlar potansiyel rug pull işaretleri olabilir. Yatırım yapmadan önce projenin tokenini, ekibini ve topluluğunu dikkatle inceleyin. Bir rug pull, anında tüm yatırımınızı kaybetmenize neden olabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

On yılı aşkın süredir kripto para dünyasını kapsamlı bir şekilde takip eden Cryptonews, güvenebileceğiniz yetkin analizler sunar. Gazetecilikte ve analizde deneyimli ekibimiz, derin piyasa bilgilerini blockchain teknolojilerinin pratik testleriyle birleştirir. Gerçeklere dayalı doğruluk ve tarafsız raporlama konusunda katı editoryal yönergeleri koruyoruz; hem köklü kripto paralar hem de yeni projeler hakkında bilgilendirici içerikler sunuyoruz. Sektördeki uzun süredir varlığımız ve kaliteli gazeteciliğe olan bağlılığımız, Cryptonews'i dijital varlıklar dünyasında güvenilir bir kaynak haline getiriyor. Cryptonews hakkında daha fazla bilgi edinin.