Doğru Kripto Para Cüzdanı Nasıl Seçilir? Detaylı Kılavuz

Bu makalemizde “kripto para cüzdanı nasıl seçilir?” sorusunun yanıtını veriyoruz. Doğru seçim için yapılması gerekenleri açıklıyoruz.

Bir kripto cüzdanı, blok zincirindeki dijital varlıklarınızı kontrol eden özel anahtarları tutar. En yaygın olarak bu cüzdanlar tarayıcı uzantıları veya mobil uygulamalar gibi uygulamalardır.

Donanım cüzdanları da daha güvenli bir alternatif sunar. Ancak bunun bir bedeli vardır. Bu kılavuzda, göz önünde bulundurulması gereken en önemli hususları ve ihtiyaçlarınızı karşılayan bir kripto cüzdanını nasıl seçeceğinizi gözden geçireceğiz.

Kripto borsaları, kripto alıp sattıktan veya bir işlem yaptıktan sonra kripto paranızı saklamanız için emanet cüzdanları sağlar. Borsa, cüzdanın özel anahtarlarını tutar. Her ne kadar kullanışlı olsa da, borsaların da ihlallerle, hacklerle ve erişimi engelleyen kilitli hesaplarla gölgelenmiş bir geçmişi vardır.

Kriptoda söylenen bir sözün doğruluğu zaman içinde kanıtlanmıştır: “Ne anahtarlarınız, ne de coinleriniz.” Özel anahtarlarınızı koruyan ve kripto dünyasında kendi yolunuzla gezinmenizi sağlayan bir kripto cüzdanını nasıl seçeceğinizi öğrenelim.

Seçim Yapabileceğiniz Cüzdan Türleri

Kripto paranızı nasıl kullanmayı düşündüğünüz önemlidir. Sahip olduğunuz kripto miktarı genellikle hangi cüzdan türünü kullanacağınıza karar vermenizi sağlar.

Sıcak cüzdanlar merkezi olmayan uygulamalarla (dApps) etkileşimi kolaylaştırır. Ancak özel anahtarları internete bağlı bir cihazda saklarlar. Soğuk cüzdanlar özel anahtarları çevrimdışı olarak saklar.

Cüzdanınızla kullanacağınız cihazın türü de bir rol oynar. Örneğin, bazı mobil cüzdanlar iOS’u destekler ancak Android’i desteklemez. Donanım cüzdanları da dahil olmak üzere diğerleri Windows ve macOS’u destekleyebilir ancak Linux’u desteklemeyebilir.

Bazı kripto cüzdanları yalnızca bir tarayıcı uzantısı olarak kullanılabilir. Bu da onları herhangi bir masaüstü işletim sistemiyle uyumlu hale getirir. Ancak bazı güvenlik endişeleri yaratır. Ayrıca genel ve özel anahtar kontrolünü de dikkate almak isteyeceksiniz.

Borsa cüzdanları gözetim altındadır, yani anahtarlar kripto borsasının elindedir. Emanet olmayan cüzdanlar ise anahtarların kontrolünü kullanıcıya verir.

Bazı tahminlere göre, 2024’ün ilk yarısında 1.38 milyar dolar kadar kripto çalındı. Ele geçirilen tohum ifadeleri ve özel anahtarlar en yaygın saldırı vektörleri oldu. Bu sayı, kriptonun düzenlenmemiş doğası nedeniyle muhtemelen eksik bildirilmiştir.

Sıcak ve soğuk cüzdanlardan başlayarak günümüzün en iyi kripto cüzdan seçeneklerinden bazılarını daha ayrıntılı olarak inceleyelim.

Sıcak Cüzdanlar ve Soğuk Cüzdanlar

İlk olarak, sıcak cüzdanlar ve soğuk cüzdanları tartışalım. İkisi arasındaki ayrım, özel anahtarların üretilip üretilmediği ve internete bağlı bir cihazda saklanıp saklanmadığı üzerine odaklanır.

Özel anahtarlara erişim sağlayan herkes blok zincirindeki kripto varlıklarınızı kontrol edebilir. Bağlantılı cihazlar risk yaratabilir.

• Sıcak Cüzdanlar: Sıcak cüzdan, cüzdanın özel anahtarlarını internete bağlanan bir cihazda üreten ve saklayan bir uygulama veya tarayıcı uzantısıdır. Bariz endişeler, özel anahtarlarınızı açığa çıkarabilecek hackler ve hatalara odaklanır. Ancak, bu uygulamaların kullanımı çok daha kolaydır. Merkeziyetsiz uygulamalara zahmetsiz bağlantılar gibi soğuk cüzdanlarda bulunmayabilecek bazı işlevler sunar.
• Soğuk Cüzdanlar: Bir soğuk cüzdan, cüzdanın özel anahtarlarını çevrimdışı olarak üretir ve saklar. Çoğu durumda soğuk cüzdan, kriptonuza erişmeniz veya bir işlemi yetkilendirmeniz gerektiğinde bir bilgisayara veya mobil cihaza bağlanan bir donanım cihazını ifade eder. Cihaz bağlı olmadığında işlemler onaylanamaz. Bu açıdan, donanım cüzdanları bir tür iki faktörlü kimlik doğrulama işlevi görür. Fiziksel olarak kontrol ettiğiniz bir cihazda onaylamadığınız işlemleri reddeder.

Birçok sıcak cüzdan, Ledger cihazları gibi belirli donanım cüzdanlarını destekler. Bu cüzdan kombinasyonu, kriptonuzu kontrol eden özel anahtarları ayrı bir cihazda güvence altına alırken fiziksel cihazları dApp’lere bağlamanıza olanak tanır.

Masaüstü ve Mobil

Kripto dünyasında gezinmek bir masaüstü cihazda mobil cihazdan daha kolaydır. Bununla birlikte, önde gelen kripto cüzdanlarının çoğunun her iki platformu da desteklediğini göreceksiniz. Bu da kripto işinizi evde veya hareket halindeyken yapmanıza olanak tanır. Örneğin, MetaMask, Trust Wallet ve Coinbase Wallet, tarayıcı uzantılarının yanı sıra mobil uygulamalar da sağlar.

Masaüstü cüzdanları bağımsız uygulamalar veya (daha sık olarak) tarayıcı uzantıları şeklinde gelir. Genel olarak, donanım cüzdanları masaüstü bilgisayarlar için de daha iyi destek sunar.

Android veya iOS için mobil cüzdanlar, çoğu arayüzde yerleşik olarak bulunan çeşitli dApp’lere erişim sunan mobil uygulamalardır. Ancak, ayrı bir tarayıcı uygulamasında çalışan uygulamalara bağlanmak bazı durumlarda zor olabilir.

Çoğu masaüstü ve mobil cüzdan, kripto gönderme, alma ve bir kriptoyu diğeriyle değiştirme gibi basit özellikleri destekler. Bununla birlikte, DeFi uygulamalarında gezinmek gibi daha karmaşık etkileşimler için bir masaüstü cüzdanı genellikle daha kolaydır.

Saklama Amaçlı ve Saklama Amaçlı Olmayan

Bu özel anahtarların üçüncü bir tarafın kontrolünde mi yoksa sizin kontrolünüzde mi olduğunu ifade eder. Örneğin, Coinbase gibi bir kripto borsasında bir alım satım hesabınız var diyelim. Borsa sizin adınıza bir saklama cüzdanının anahtarlarını tutar.

Saklama Cüzdanları

Saklama amaçlı bir cüzdanla, borsaya giriş yapabilirsiniz. Orada tuttuğunuz kriptoyu ticaret yapmak için kullanarak cüzdanın fonlarına erişirsiniz. Ancak özel anahtarlara erişiminiz yoktur.

Bir kripto cüzdanı indirebilirsiniz. Kriptonuzu borsadan yeni cüzdanınıza çekebilirsiniz. Böylece yeni cüzdanın özel anahtarlarını kontrol edersiniz.

Emanet cüzdanlar, birinin borsa hesabınıza erişim sağlaması gibi ihlallere karşı savunmasızdır. Bazı durumlarda borsalar hesapları dondurarak hesabınıza erişimi ya da para çekme imkanını engelleyebilir. Öte yandan, borsalar tarafından sağlanan emanet kripto cüzdanları, yalnızca alım satım yapacaksanız ve platformda fazla para tutmayacaksanız en kolay çözümü sunar.

Emanet Olmayan Cüzdanlar

MetaMask gibi emanet olmayan kripto cüzdanları, cüzdanın özel anahtarlarını yalnızca sizin kontrol etmenize izin verir. Çoğu durumda bu, kriptografi yoluyla cüzdanın özel anahtarlarını oluşturan 12 veya 24 kelimelik bir tohum cümle kullanılarak elde edilir.

bahsedilen durum aynı zamanda sizi cüzdanınızın tohum cümlesini (ve özel anahtarlarını) korumaktan sorumlu kılar. Eğer tohum cümlesine erişiminizi kaybederseniz, kripto paranıza erişemezsiniz. Ayrıca, başka biri tohum cümlenizi veya özel anahtarınızı ele geçirirse, kripto paranıza erişebilir.

Kripto Para Cüzdanı Nasıl Seçilir? Sorulması Gereken 5 Soru

Bir kripto cüzdanı seçmenize yardımcı olabilecek bazı temel faktörleri ve soruları inceleyelim. Bunlar, kriptonuzu nasıl kullanmayı beklediğinizin yanı sıra güvenlik ve maliyete de odaklanmaktadır.

1) Ağ Desteği: Hangi Blok Zincirini Kullanmanız Gerekiyor?

Seçeceğiniz cüzdan türü, hangi kripto paraları kullanmak istediğinize bağlı olabilir. Örneğin, bir Bitcoin cüzdanına Ether (ETH) gönderemezsiniz. Her blok zinciri bu konuda kendi başına bir adadır.

Ethereum blok zincirini kullanmak istiyorsanız, Ethereum zincirini destekleyen bir cüzdana ihtiyacınız olacaktır. Aynı durum Bitcoin, Solana, Sui ve sayısız diğer zincir için de geçerlidir. Zaman içinde test edilmiş birçok gözetim dışı cüzdan birden fazla kripto para türünü desteklemektedir.

2) Cüzdan Etkinliği: Cüzdanı Ne İçin Kullanmak İstiyorsunuz?

Kriptonuzu nasıl kullanacağınızı düşünün. Basit depolama veya algılama ve alma işlemleri özel özellikler gerektirmez. Ancak, kripto paranızı merkeziyetsiz finans (DeFi) gibi zincir içi faaliyetler için kullanmayı planlıyorsanız, kullanmanız gereken protokoller tarafından iyi desteklenen bir cüzdan isteyeceksiniz.

Örneğin, önde gelen borç verme ve borç alma platformlarından biri olan Aave, özel anahtarlarınızı güvence altına almak için sosyal girişleri kullanan bir cüzdan olan Torus’un yanı sıra birkaç tarayıcı uzantısı cüzdanını da desteklemektedir.

3) Saklama Amaçlı ve Saklama Amaçlı Olmayan: Özel Anahtar Kontrolü İster misiniz?

Saklama cüzdanları, kripto borsası gibi üçüncü bir tarafın özel anahtarları kontrol ettiği anlamına gelir. Yeni yatırımcılar bunu daha kolay bulur ve bu da borsa için işe alımı kolaylaştırır. Ancak, güvenlik endişelerine ek olarak, bu yapı kripto paranızı nasıl kullanabileceğinizi de sınırlar.

Daha önceki Aave ekran görüntüsü Coinbase Cüzdanını bir seçenek olarak gösterse de, Coinbase borsasındaki bir saklama cüzdanına atıfta bulunmuyor. Borsa, saklama cüzdanında saklanan fonlarla yapabileceklerinizi sınırlar. Borsa dışına çıkmayı düşünüyorsanız, gözetim dışı bir cüzdan daha geniş bir seçenek yelpazesi sunar.

4) Güvenlik: Hangi Özelliklere İhtiyacınız Var?

Bazı cüzdanlar, biyometrik kimlik doğrulama ve hatta işlemleri yetkilendirirken cüzdanınızı herhangi bir cihaza bağlama ihtiyacını ortadan kaldıran air-gapped teknolojisi gibi gelişmiş güvenlik özelliklerini destekler.

Bazı cüzdanlar ayrıca bilinen dolandırıcılıklara veya güvensiz uygulamalara bağlanmadan önce uyarılar sağlar. Birçoğu da dolandırıcılık tokenı satın almadan önce uyarılar sağlar.

5) Maliyet: Ücretsiz mi yoksa Premium Cüzdan mı İstiyorsunuz?

Ücretsiz cüzdan uygulamaları tam özellikli olsa da, bazı kullanım durumları premium bir cüzdana yatırım yapmaya değer olabilir. Çoğu durumda bu, özel anahtarlarınızı çevrimdışı olarak saklayan bir donanım cüzdanı satın almak anlamına gelir.

Hangi cüzdanı satın aldığınıza ve ihtiyacınız olan özelliklere bağlı olarak, 50 ila 500 dolardan fazla yatırım yapmayı bekleyin. Giriş seviyesi donanım cüzdanları muhtemelen yeni başlayanların çoğunun ihtiyaçlarını karşılayacaktır.

İyi test edilmiş sıcak cüzdanlar küçük miktarlarda kripto depolamak için makul güvenlik sağlayabilir. Çoğunun kullanımı ücretsizdir. Daha sonraki bir bölümde, her iki dünyanın da en iyisini elde etmek için sıcak bir cüzdanın soğuk bir cüzdanla birlikte nasıl kullanılacağını tartışacağız.

1) Hangi Ağı Kullanmanız Gerekiyor?

Kullanmanız gereken kripto ağları, bir kripto cüzdanı seçerken kararı yönlendirir. Birçok popüler cüzdan birden fazla ağı destekler.

Bazı görevler için, EVM uyumlu ağlar gibi bir blok zincirini veya bir grup benzer zinciri destekleyen özel bir cüzdan kullanmak isteyebilirsiniz. EVM, düzinelerce blok zinciri tarafından kullanılan bir akıllı sözleşme ortamı olan Ethereum Virtual Machine’in kısaltmasıdır.

En Popüler Cüzdanlar ve Destekledikleri Ağlar

Öncelikle, şu anda hangi zincirleri desteklediklerini öğrenmek için önde gelen cüzdanlardan bazılarını karşılaştıralım. Bunların zaman içinde değişebileceğini unutmayın. Örneğin, popüler bir Solana cüzdanı olan Phantom, kısa süre önce EVM zincirleri için destek ekledi. Ancak Coinbase Wallet, 2023 yılında dört zinciri desteklemeyi bıraktı.

Özellikle, bazı cüzdanlar belirli kripto para birimleri için depolama ve gönderme veya almayı destekleyebilirken, zincir üzerindeki ek faaliyetler için destek sınırlı olabilir. Kullanmayı düşündüğünüz cüzdanın kullanmayı beklediğiniz protokollerle uyumluluğunu araştırın. Bazı durumlarda, zincirler için desteğin “etkinleştirilmesi” gerekir ve bu hemen belli olmaz.

Çok Zincirli Cüzdan veya Özel Cüzdanlar Arasında Karar Vermek

Adından da anlaşılacağı gibi, çok zincirli cüzdanlar birden fazla blok zinciri için destek sağlar. Önceki bölümdeki tabloda, cüzdanların dördü kontrol ettiğimiz tüm blok zincirlerini destekliyordu.

Uzmanlaşmış cüzdanlar bir blok zincirini ya da bir grup benzer blok zincirini desteklemektedir. Örneğin, MetaMask ve Rabby’nin her ikisi de düzinelerce EVM uyumlu blok zincirini desteklemektedir. Ancak her iki cüzdan da BTC, XRP, Dogecoin veya Cardano’yu desteklemez.

Özel cüzdanlar geniş blok zinciri desteği sunmasa da, genellikle belirli görevlerde mükemmeldir. Örneğin, kripto paranızı bir EVM zincirindeki merkezi olmayan finans uygulamalarında kullanmak istiyorsunuz. Bu halde MetaMask veya Rabby gibi özel bir cüzdan bu deneyimi çok daha kolay hale getirecektir.

Çok zincirli cüzdanlar, çoğu durumda, daha fazla zincir için destek sağlarken web3 navigasyonuna karmaşıklık katarak kullanılabilirlikte bir ödünleşmeyi temsil eder.

Özel cüzdanlar kullandığınız blok zincirine özgü ek özellikler sunabilir. Örneğin, Bitcoin’in verimli kullanımı zaman zaman Harcanmamış İşlem Çıktılarının (UTXO’lar) yönetilmesini gerektirebilir. Sparrow ve Electrum gibi özel Bitcoin cüzdanları UTXO optimizasyonunu destekler.

Çok zincirli cüzdanların bu özelliği desteklemesi pek olası değildir. Bu da açıklama yapılmaksızın daha yüksek işlem ücretlerine yol açar.

Gizlilik özellikleri de özel cüzdanları çok zincirli cüzdanlardan ayırabilir. Örneğin, Sparrow (yalnızca Bitcoin), gerçek IP adresinizi maskeleyerek gizliliği artıran The Onion Router (TOR) aracılığıyla Bitcoin düğümlerine bağlantıları destekler.

Ne Zaman Çok Zincirli Bir Cüzdan Seçilmeli?

Çok zincirli cüzdanlar, çoğu kolaylık ve basitlik etrafında toplanan çeşitli avantajlar sağlar. Özel bir kripto cüzdanı yerine çok zincirli bir cüzdan seçmek isteyebileceğiniz durumları inceleyelim.

Örnekler: Trust Wallet, Atomic Wallet, Exodus, Coinbase Wallet

• Çeşitli kripto para türlerini tutmak istiyorsunuz. Kripto kullanımınız tutma ve ara sıra gönderme veya alma ile sınırlıysa, çok zincirli bir cüzdanın basitliği, bunu çeşitli kripto varlık türleriyle yapmayı kolaylaştırır.
• Cüzdan içinden takas önemlidir. Birçok çok zincirli cüzdan, kullanıcıların bir borsayı ziyaret etmeden bir kripto varlığından diğerine geçiş yapmasına olanak tanır. Örneğin, Trust Wallet zincirler arası takasları destekler.
• Birden fazla tohum cümlesini yönetmek istemezsiniz. Genel olarak, belirli bir zincir için kullandığınız her cüzdanın kendi tohum cümlesi vardır. Eğer on adet kripto paranız varsa, bu on ayrı tohum cümlesini korumak anlamına gelebilir. Çok zincirli bir cüzdan bu görevi tek bir tohum cümlesiyle gerçekleştirir.

Ne Zaman Özel Bir Cüzdan Seçilmeli?

Her iş için uygun bir araç vardır. Bu zaman içinde test edilmiş atasözü kripto cüzdanları için de geçerlidir.

Uzmanlaşmış cüzdanlar, akıllı sözleşme protokolleriyle etkileşim kurmak, merkezi olmayan borsalarda (DEX’ler) işlem yapmak veya Bitcoin gibi zincirler için UTXO’ları yönetmek gibi belirli görevlerde mükemmeldir.

Şimdi özel bir cüzdanın daha iyi bir seçim olabileceği kullanım durumlarına bakalım.

Örnekler: MetaMask, Rabby, Phantom, Solflare, Sparrow, Electrum

• Donanım cüzdanları için desteğe ihtiyacınız var. Özel cüzdanlar genellikle donanım cüzdanları için daha iyi destek sunar. Bağlantıdan ödün vermeden daha büyük bakiyeleri güvende tutmanıza olanak tanır.
• Akıllı sözleşmelerle etkileşim kurmak bir önceliktir. Rabby veya MetaMask gibi özel bir cüzdan EVM zincirlerinde gezinmeyi kolaylaştırır. Benzer şekilde, Phantom Wallet ve Solflare, Solana dApp’leriyle iyi bir şekilde entegre olur. Staking desteği genellikle kullanıcıları önce özel cüzdanlara yönlendirir.
• Daha yüksek güvenliğe değer veriyorsunuz. Birden fazla zinciri desteklemek için kodun bakımını yapmak zordur ve hatalara açıktır. Uzmanlaşmış cüzdan projeleri genellikle bir zincire veya benzer zincirlere odaklanır ve ekibin bu zincire özgü güvenlik sorunlarını ele almasına olanak tanır.
• Topluluk desteği sizin için önemlidir. Sparrow ve Electrum gibi uzmanlaşmış cüzdanlar, bilgili kullanıcılardan oluşan canlı bir topluluk geliştirir. Daha karmaşık bir şeyi nasıl yapacağınızı öğrenmeniz gerekiyorsa, cevabı muhtemelen tartışma panolarında bulacaksınız. Buna karşın, herhangi bir zincir çok zincirli cüzdanlardan yalnızca bir tanesidir. Her bir zincir için gelişmiş özellikler muhtemelen desteklenmemektedir.

2) Cüzdanı Ne İçin Kullanmak İstiyorsunuz?

Kriptodaki kilitli toplam değerin (TVL) yarısından fazlası Ethereum blok zincirinde bulunur. TVL, akıllı sözleşmelerde kullanılan varlıkları ölçer. Bu değerin büyük bir kısmı, stake etme gibi uzun vadeli uygulamalarda kilitlidir.

Borç verme veya meme coin alım satımları gibi diğer uygulamalar, kullanıcıların bir pozisyondan hızlı bir şekilde çıkmasını sağlayan daha çevik bir çözümden yararlanır. Soğuk cüzdanlar uzun vadeli holdingler için en iyisidir. Sıcak cüzdanlar ise daha sık erişim gerektiren kullanım durumları için en iyisidir.

Hangi kullanım durumlarının ve önceliklerin her bir cüzdan türüne uygun olduğunu daha iyi anlamak için sıcak ve soğuk cüzdanları karşılaştıralım.

Şimdi, doğru kripto cüzdanını seçmenize yardımcı olabilecek birkaç soruyu inceleyelim.

A) Aktif Olarak Alım Satım mı Yapacaksınız yoksa Uzun Vadeli Elde mi Tutacaksınız?

Soğuk bir cüzdan, satın almayı ve daha uzun bir süre elde tutmayı düşünüyorsanız daha güvenli bir seçenek sunar. Ancak, soğuk cüzdanla sınırlı değilsiniz. Ledger ve Trezor gibi önde gelen donanım cüzdanları MetaMask veya Electrum gibi özel cüzdanlarla çalışabilir.

Sıcak ve soğuk cüzdanları birlikte kullanma stratejisini daha sonra daha ayrıntılı olarak açıklayacağız. Kripto paranızı sık kullanmayı düşünüyorsanız ve değeri nispeten düşükse sıcak bir cüzdan daha kullanışlı bir çözüm sunar.

B) Güvenliğe mi Yoksa Rahatlığa mı Daha Çok Değer Veriyorsunuz?

Bu husus büyük ölçüde coinlerinizin değerine bağlıdır. Korumanız gereken daha fazla şey varsa, özel anahtarlarınızı çevrimdışı depolayarak çevrimiçi tehditlere karşı koruma sağlayan bir soğuk cüzdana yatırım yapmak daha akıllıca olabilir.

Soğuk depolamayı desteklenen sıcak cüzdanlarla eşleştirmek mümkündür. Ancak, sıcak cüzdanlar bağımsız çözümler olarak soğuk cüzdanlardan çok daha kullanışlıdır.

Çoğu durumda, bir sonraki alım satımınız ya da işleminizle aranızda yalnızca bir parola ya da parmak izi bulunur. Buna karşın, soğuk bir cüzdan kullanmak için cüzdanı bağlamak (ya da hava boşluklu bir cüzdan kullanıyorsanız QR kodu göndermek) gerekir.

Kolaylığa önem veriyorsanız güvenlikten açık vermeniz uzun sürmeyebilir. Güvenliğe daha fazla değer veriyorsanız, soğuk cüzdan açık bir seçimdir.

C) Küçük Miktarda mı Yoksa Büyük Miktarda mı Kripto Tutmayı Planlıyorsunuz?

Kolaylık bir yana, büyük miktarda kripto tutmayı planlıyorsanız soğuk cüzdan çok daha güvenli bir depolama seçeneği sunar. Eğer kısa süreliğine arka kapıdan çıkacaksanız, muhtemelen evinizi kilitlemezsiniz. Bir haftalığına bir yere gidecekseniz, kapıları ve pencereleri kilitler, alarmı kurar ve ışıkları zamanlayıcıya bağlarsınız.

Risk yönetimi kararları, maruz kalma düzeyine bağlıdır. Bunu göz önünde bulundurarak, risk altındaki kripto miktarı, bir donanım cüzdanı kullanmanın maliyetlerini ve kaybedilen rahatlığı hak etmeyebilir.

D) DEX’lere ve dApp’lere Erişmek İstiyor musunuz?

DeFi ve web3 oyunları dahil olmak üzere merkezi olmayan uygulamalar, daha popüler blok zinciri kullanımları arasındadır. Ancak, bu uygulamaları kullanmak için muhtemelen bir sıcak cüzdana ihtiyacınız olacaktır.

Bazı kripto sahipleri, DEX’lere ve defi platformlarına kolay erişim için sıcak cüzdanlarda daha küçük miktarlarda kripto saklarken, daha büyük miktarları saklamak için soğuk bir cüzdan kullanır.

Sıcak bir cüzdanı soğuk bir cüzdanla eşleştirmek, özel anahtarlarınızı çevrimdışı olarak korurken akıllı sözleşmelerdeki işlemlerde daha büyük miktarlarda kripto kullanmanıza olanak tanır.

3) Kendi Özel Anahtarlarınız Üzerinde Kontrol İstiyor musunuz?

Neredeyse tüm cüzdan uygulamaları ve soğuk cüzdanlar size özel anahtarlarınız üzerinde kontrol sağlar. Birkaçı, kripto cüzdanlarının karmaşıklığını soyutlamak için sosyal girişler gibi geçici çözümler kullanır.

Kripto borsalarında bulunanlar gibi emanet cüzdanları, kullanıcıya özel anahtarlar üzerinde kontrol sağlamaz. Bunun yerine, saklama cüzdanları, platforma giriş yaparak fonlarınıza erişmenize izin verir. Bu cüzdan türlerini tekrar gözden geçirelim çünkü özel anahtarları kimin kontrol ettiği konusunda farklılık gösterirler.

• Saklama Dışı Cüzdanlar: Saklama dışı cüzdanlarda, özel anahtarları siz kontrol edersiniz. Çoğu kullanıcı özel anahtarları asla görmese de, bunlar kurtarma cümlesi olarak da bilinen bir tohum cümlesinden üretilir. Kullanıcı tohum cümlesini güvenli bir şekilde saklamaktan sorumludur.
• Emanet Cüzdanlar: Emanet cüzdanında özel anahtarlar üçüncü bir tarafın kontrolündedir. Kullanıcılar tohum aşamasını veya özel anahtarları asla görmezler. Bunun yerine, alım satım, para çekme veya gönderme ve alma dahil olmak üzere hesaplarıyla işlem yapmak için bir platformda oturum açarlar.

Ne Zaman Gözetim Dışı Bir Cüzdan Seçilmeli? (Özel Anahtar Kontrolü)

Birçok kullanıcı, alım satımı bitirdiklerinde veya bir satın alma işleminden sonra kriptolarını borsalardan gözetim dışı bir cüzdana çekmeyi tercih eder. Bunun arkasındaki nedenler genellikle kripto fonlarının kontrolünü sürdürmeye odaklanır.

Bu adım aynı zamanda kripto paranızı günlük işlemlerde harcamak veya merkezi olmayan uygulamaları kullanmak gibi başka şekillerde kullanmanıza da olanak tanır. Çoğu borsa cüzdanı hiçbir zaman bir sorunla karşılaşmaz. Ancak bir saklama cüzdanı kullanmaktan kaynaklanan birkaç risk ortaya çıkar.

• Dondurulmuş Para Çekme İşlemleri: FTX’in 2022’deki çöküşü sırasında FTX borsası para çekme işlemlerini durdurdu. Müşteriler fonlarını kullanamadı.
• Kilitli Hesaplar: Borsalar bireysel hesapları uyarı vermeden, bazen de açıklama yapmadan kilitleyebilir. Bunun nedenleri arasında başarısız girişler, kimlik doğrulama, işaretli işlemler veya düzenlemelere uymak için alım satımlar için fon kaynağının belirlenmesi yer alabilir. Kilitli bir hesabın çözülmesi zaman alabilir ya da hiçbir zaman çözülemeyebilir. Kriptonun volatilitesi göz önüne alındığında, kilitli veya dondurulmuş bir hesap maliyetli olabilir.
• Borsa Hackleri: Birçok borsa güvenlik önlemlerine büyük yatırım yapsa ve platformdaki çoğu fon için soğuk depolama kullansa da, hackler meydana gelebilir ve gelmektedir. En ünlü borsa hacklerinden biri 2011 yılında Mt. Gox borsasından 647.000 Bitcoin çalınmasıyla gerçekleşmiştir.

Emanet olmayan bir cüzdan kullanmak bu riskleri bertaraf etmenizi sağlar. Ancak kendi kendine emanet olan bir cüzdana para çekme işlemlerinin zamanlaması kritik hale gelir.

Velayetsiz bir cüzdanı yalnızca tohum cümlenizi çevrimdışı olarak yedeklemek için güvenli bir yolunuz varsa kullanmalısınız. Bu tohum ifadesi, donanım arızası veya diğer nedenlerden dolayı erişilemez hale gelirse cüzdanınızı geri yüklemenizi sağlar.

Ne Zaman Gözetim Cüzdanı Seçilmeli? (Özel Anahtar Kontrolü Yok)

Kripto borsaları ve aracı kurumlar gözetim dışı cüzdanlar sunar. Kullanıcılar tohum ifadesine veya özel anahtarlara erişemez. Kripto kullanımınız platformdaki faaliyetler veya gönderme ve alma ile sınırlı olabilir.

Bu tür cüzdanların kullanımı çok daha kolaydır. Tohum cümlesini güvenli bir şekilde saklamanıza gerek yoktur. Çünkü ona erişiminiz yoktur. Bunun yerine, iyi bir parola güvenliği uygulamalı. Fonlarınızı güvence altına almak için iki faktörlü kimlik doğrulamayı etkinleştirmelisiniz.

Dondurulmuş fonlar ve borsa hackleri dahil olmak üzere önceki bölümde bahsedilen risklerin farkında olun. Kriptoyu yalnızca borsanın kendisinde kullanacağınızı ve iyi bir hesap güvenliği uygulayacağınızı düşünüyorsanız, bir emanet cüzdanı, çevrimiçi bankacılık veya ödeme hizmetlerini kullanmaya benzer bir giriş kullanarak kripto paranızı saklamak için çok daha kolay bir yol sunar.

4) Ne Düzeyde Güvenliğe İhtiyacınız Var?

Kripto cüzdanları, iki faktörlü kimlik doğrulama veya çevrimdışı anahtar depolama gibi çeşitli güvenlik özellikleri sunar. Bununla birlikte, bu özellikler ve cüzdan türleri arasında çok az geçiş vardır. Belirli özellikler belirli bir kripto cüzdanı türü için ortaktır.

Örneğin, birçok mobil cüzdan biyometrik kimlik doğrulama sunar. Ancak bu özellik donanım cüzdanlarında yaygın değildir.

Genel olarak, emanet borsa cüzdanları güvenlik özelliklerinde daha düşük sıradadır. Bunun başlıca nedeni, borsanın cüzdanın özel anahtarlarını tutması ve kullanıcıların bu anahtarların nasıl korunduğu konusunda çok az şeffaflığa sahip olmasıdır.

Ek olarak, iki faktörlü kimlik doğrulaması olmayan hesaplar yalnızca bir oturum açma ile korunur.

Faydalarını ve sınırlamalarını daha iyi anlamak için bu özelliklerden bazılarını daha ayrıntılı olarak inceleyelim. Kripto cüzdanları ve bunlara karşılık gelen güvenlik özellikleri genellikle üç kategoriden birine girer: temel güvenlik, gelişmiş güvenlik veya en yüksek güvenlik.

A) Temel Güvenlik: Şifre, 2FA ve Biyometrik Kimlik Doğrulama

Temel güvenliğe sahip cüzdanlar, borsa cüzdanlarını içerir. Bu tür cüzdanlar kullanıcı dostu olacak ve fonlara kolay erişim sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.

Örneğin, birçok borsa cüzdanına yalnızca bir kullanıcı adı ve şifre ile erişebilirsiniz. İki faktörlü kimlik doğrulama gibi özellikler isteğe bağlı olabilir. Daha az güvenli bir seçenek olan SMS tabanlı kimlik doğrulamayı içerebilir.

• Şifre: Temel güvenlik cüzdanları ilk güvenlik katmanı olarak bir kullanıcı adı-şifre kombinasyonu kullanır. İhlaller veya aynı kullanıcı adı-şifre kombinasyonunun çeşitli çevrimiçi platformlarda tekrar kullanılması fonları riske atabilir.
• İki Faktörlü Kimlik Doğrulama: İki faktörlü kimlik doğrulama 2fa, kullanıcının kontrol ettiği bir cihazda oturum açma işlemini onaylamasını gerektirir. SMS doğrulamaları, daha sonra hesap onay kodunu başka biri tarafından kontrol edilen bir cihaza gönderen port-out dolandırıcılığına karşı savunmasızdır. Alternatif olarak, birçok borsa artık daha güvenli bir seçenek sunan Google Authenticator gibi kimlik doğrulayıcı uygulamaları desteklemektedir.
• Biyometrik Kimlik Doğrulama: Bazı borsalar, masaüstü web oturum açma ile birlikte bir mobil uygulama kullanmak veya bağımsız bir mobil uygulama aracılığıyla hesabınıza erişime izin vermek gibi biyometrik kimlik doğrulamayı destekler.

Temel güvenlik cüzdanlarına örnek olarak Coinbase ve Binance gibi borsa cüzdanları veya Robinhood ve eToro gibi aracılık hesapları verilebilir. Özellikle, temel güvenlik cüzdanları kullanıcılara cüzdanın özel anahtarlarına erişim izni vermez. Bu nedenle, fonlar dondurulabilir veya para çekme işlemleri askıya alınabilir.

B) Geliştirilmiş Güvenlik: Tohum İfadeleri, Özel Anahtar Kontrolü, Donanım

Gelişmiş güvenliğe sahip cüzdanlar, kullanıcılara cüzdanın tohum ifadeleri ve özel anahtarları üzerinde kontrol sağlar.

Soğuk cüzdanlar çevrimdışı soğuk depolamaları nedeniyle bir sonraki kategoriye (en yüksek güvenlik) girer.

• Tohum İfadeleri: Gelişmiş güvenlikli cüzdanlar genellikle cüzdanı geri yüklemenize veya bazı durumlarda cüzdanı birden fazla cüzdan uygulamasıyla kullanmanıza olanak tanıyan bir tohum ifadesi kullanır.
• Özel Anahtarlar: Her cüzdan adresinin işlemleri yetkilendirmek için kullanılan benzersiz bir özel anahtarı vardır. Cüzdanın özel anahtarları bir tohum cümlesiyle oluşturulur. Ancak cüzdan adreslerinden yalnızca birini başka bir yerde kullanmak istiyorsanız ayrı ayrı dışa aktarılabilir.

Gelişmiş güvenlik cüzdanlarına örnek olarak MetaMask (EVM zincirleri) veya Sparrow (yalnızca Bitcoin) gibi özel cüzdanlar verilebilir. Özellikle, birçok gelişmiş güvenlik cüzdanı uygulaması, soğuk depolama sunan donanım cüzdanlarına bağlantıları da destekler.

C) En Yüksek Güvenlik: Çevrimdışı Soğuk Depolama, Çok İmzalı Cüzdanlar

En yüksek güvenlikli seçenekler soğuk depolamadan (özel anahtarların çevrimdışı depolanması) gizli cüzdanlara ve hatta iki veya daha fazla harici cüzdandan imza gerektiren cüzdanlara kadar uzanır. Genellikle Ledger veya Trezor gibi donanım cihazları olan en yüksek güvenlikli cüzdanlarda bulunabilecek daha gelişmiş özelliklerden bazılarını inceleyelim.

• Çevrimdışı Soğuk Depolama: Cüzdanın özel anahtarlarını çevrimdışı olarak saklamak iyidir. Bu, kripto fonlarını kötü amaçlı yazılım veya cüzdan uygulaması güvenlik açıkları gibi çevrimiçi tehditlerden korumaya yardımcı olur.
• Multi-Sig Desteği: İki veya daha fazla harici cüzdandan yetkilendirme gerektirecek şekilde ayarlanabilir. Gruplar genellikle multi-sig cüzdanları kullanır. Ancak bireyler de güvenliği ikiye katlamak için bu cüzdanları kullanabilir.
• Gizli Cüzdanlar: Bazı donanım cüzdanları, yalnızca bir parola ile görünür hale gelen gizli cüzdanları destekler. Bu durumda, birisi diğer cüzdan adreslerinin özel anahtarlarını açığa çıkaran cüzdanın tohum ifadesine erişse bile, gizli cüzdan adresi ve özel anahtar gizli kalır.
• Airgap Cüzdanlar: Bazı donanım cüzdanları ve cüzdan uygulamaları, bir donanım cüzdanına USB veya Bluetooth ile bağlanma ihtiyacını ortadan kaldıran QR kodu tabanlı işlemleri destekler. Airgapped cüzdanlar çevrimdışı kalarak özel anahtarlarınızı kablolu veya kablosuz bağlantılarla ilişkili risklerden korur.
• Secure Element: Birçok yeni donanım cüzdanı, özel anahtarlarınızı saklamak için bir Secure Element çipi kullanır. Bu özel çip türü kurcalamaya karşı direnç sağlar. Kredi kartlarında, pasaportlarda ve cep telefonlarında kullanılır.
• NFC Teknolojisi: Modern kredi ve banka kartları, işlemleri yetkilendirmek için bir yöntem olarak Yakın Alan İletişimini (NFC) kullanır. Bazı donanım cüzdanları da artık aynı teknolojiyi kullanıyor. NFC özellikli bir kart kullanarak yardımcı bir uygulama ile işlemleri yetkilendiriyor.

Bu özelliklerin hepsini tek bir cüzdan veya uygulamada bulmayı beklemeyin. Beklediğiniz kullanım ve risk düzeyine göre önceliklendirme yapmanız gerekebilir.

Ledger veya Trezor gibi zaman içinde kendini kanıtlamış markalar gibi donanım cüzdanlarına bakalım. Bunlar en yüksek güvenlikli kripto cüzdanları arasındadır.

Yeni oyunculardan oluşan bir dalga da artık yenilikçi kripto cüzdanları sunuyor. Örneğin Ellipal, airgap cüzdanlarıyla popüler hale geldi.

5) Ücretsiz mi yoksa Premium Seçenek mi Arıyorsunuz?

En yüksek güvenlikli seçenekler genellikle bir yatırım gerektirir. Donanım cüzdanı fiyatları yaklaşık 50 dolardan başlar. Premium modeller için yüzlerce dolara mal olabilir.

Borsa cüzdanlarının kullanımı ücretsizdir. Bununla birlikte, özel anahtarlarınız üzerinde kontrol sahibi olmanızı sağlayan MetaMask veya Electrum gibi kullanımı ücretsiz cüzdan uygulamaları ile bir orta yol da vardır.

• Ücretsiz (Temel Güvenlik): Borsa cüzdanları ücretsizdir. Ancak güvenlikten ödün verirler. Özel anahtarları kontrol edemezsiniz. Harici protokoller ve dApp’ler için sınırlı destek bekleyin. Veya belki de hiç destek olmayacaktır.
• Ücretsiz (Gelişmiş Güvenlik): MetaMask ve Sparrow gibi cüzdanlar özel anahtarlarınız üzerinde kontrol sahibi olmanızı sağlar. Harici donanım cüzdanları için destek sunar. Bu kategorideki çoğu cüzdanın kullanımı ücretsizdir. Ancak cüzdan içinde yükleme veya takas gibi ücretli hizmetler sunabilir. Bu seçeneği seçerseniz, açık kaynak kodlu ve aktif bir topluluğa sahip, zaman içinde test edilmiş uygulamaları arayın.
• Ücretli (En Yüksek Güvenlik): Gelişmiş güvenlikli cüzdanlar multi-sig desteği sunar. Özel anahtarlarınız üzerinde kontrol sağlar. Yine de çevrimdışı depolama için çoğu durumda bir donanım çözümüne ihtiyacınız olacaktır. Bir donanım cüzdanı satın alırken, her zaman doğrudan üreticiden satın alın. Etrafta bulunan veya size verilen cüzdanları kullanmayın. Güvenilir olmayan kaynaklardan alınan cüzdanlar tehlikeye girebilir.

Sıcak-Soğuk Cüzdan Stratejisi: Her İkisi Birlikte Nasıl Kullanılır?

Electrum, MetaMask, Rabby, Sparrow ve diğer bazı iyi desteklenen cüzdan uygulamaları, kullanıcıların belirli donanım cüzdanlarına bağlanmasına olanak tanır. Bu seçenek, kullanıcıların çevrimdışı anahtar depolama ile daha büyük bakiyeleri korumalarına olanak tanır. dApp’lerle etkileşime girmelerine veya Bitcoin veya benzeri kripto paralar için UTXO’ları yönetmek gibi diğer görevleri gerçekleştirmelerine olanak tanır.

MetaMask gibi sıcak cüzdan, kripto para birimlerini takas etmek veya likidite pozisyonlarını yönetmek için Uniswap DEX gibi dApp’lere bağlanır. Ancak bu yapıda, belirli cüzdan adreslerine ait özel anahtarlar harici bir donanım cüzdanında tutulur.

Sıcak cüzdan uygulaması, kimlik doğrulama için işlemi donanım cüzdanına iletir. İşlem doğru görünüyorsa, donanım cüzdanını kullanarak yetkilendirirsiniz. Donanım cüzdanı olmadan, sıcak cüzdan korunan cüzdan adresleri için işlem yapamaz.

Birçok deneyimli kripto kullanıcısı hem sıcak hem de soğuk cüzdanları kullanır. Bazen bu iki seçeneği açıklandığı gibi birlikte kullanır. Veya bazen tamamen ayrı tutar.

Buradaki fikir, geleneksel para birimleriyle etkileşimimize benzer. Bir miktar cep harçlığı taşırken daha büyük miktarları bankada veya güvenli bir şekilde saklı tutarız.

Sonuç

Bir kripto cüzdanının nasıl seçileceğini öğrenmek, ihtiyaçlarınızı ve risk seviyenizi incelemeyi gerektirir. Borsa cüzdanları en kolay çözümü sunar. Ancak özel anahtarlarınıza erişmenize izin vermez. Sonuç olarak, fonların çalınması veya hesabınızın tehlikeye girmesi riski vardır.

Sıcak cüzdanlar özel anahtarlarınız üzerinde kontrol sahibi olmanızı sağla. Ancak yine de güvenlik açıklarına karşı hassas olabilirler.

Donanım cüzdanları, özel anahtarları çevrimdışı olarak sakladıkları için en iyi korumayı sunar. Ancak, ek güvenliğin bir bedeli vardır. İhtiyaçlarınız çevrimdışı özel anahtar depolamanın ekstra güvenliğini gerektiriyorsa bir donanım cüzdanı satın almanız gerekecektir.

Sık Sorulan Sorular

Yasal Uyarı: Kripto paralar yüksek riskli varlıklar sınıfındadır. Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır ve kesinlikle yatırım tavsiyesi değildir. Varlıklarınızı kaybedebilirsiniz.