Kripto Para Regülasyonları – Bilinmesi Gereken Temel Şeyler

Yazar

Mustafa Mert Oktay

Yazar

Mustafa Mert Oktay

Yazar Profili

paylaş

Kopyalandı

Last updated:

Şubat 22, 2025 08:22 GMT+3

Sponsorlu Sorumluluk Reddi

Sorumluluk reddi: Aşağıdaki metin, Cryptonews.com’un editoryal içeriğinin bir parçası olmayan reklam amaçlı bir makaledir. Kalite ve alaka düzeyini sağlamak için editoryal incelemeden geçirilmiş olsa da, Cryptonews.com’un görüşlerini yansıtmayabilir ve bağımsız editoryal içeriğimizden açıkça ayrılmıştır.

Kripto para regülasyonları yalnızca karmaşık olmakla kalmaz, aynı zamanda ülkeye bağlı olarak önemli ölçüde değişebilir. Bu, gelişmekte olan bir alandır. Bu nedenle birçok yargı bölgesi henüz kriptoya özgü mevzuatı oluşturmamıştır.

Bu kılavuzda, dünyanın dört bir yanından önemli kripto para regülasyonlarını keşfederek sizi bilgilendiriyoruz. Mülkiyet, vergi raporlaması, kara para aklamayı önleme ve çok daha fazlasıyla ilgili düzenlemeleri ele alıyoruz.

Kripto Para Regülasyonları Türleri

Günümüzde kripto alanını hizada tutmada büyük rol oynayan farklı regülasyon türleri vardır. Bu düzenlemeler, kripto faaliyetlerinin güvenli, yasal ve adil bir şekilde yürütülmesini sağlar. İşte bilmeniz gereken başlıca kripto regülasyon türlerine bir göz atalım.

• Ticaret ve Borsalara İlişkin Düzenlemeler: Bu düzenlemeler kripto para birimlerinin nasıl alınıp satılabileceğini ve borsaların faaliyetlerini düzenler. Kayıt, lisanslama, müşteri doğrulama (KYC) ve kara para aklamayı önleme (AML) yasalarına uyumla ilgili kuralları içerirler.
• Vergi Düzenlemeleri: Bu tür, kripto para işlemlerinin nasıl vergilendirildiğini kapsar. Kripto alım satımından elde edilen karlar üzerindeki sermaye kazancı vergilerini ve madencilik veya stake etme gibi faaliyetlerden elde edilen kazançlar üzerindeki gelir vergilerini içerir.
• Kara Para Aklamayı Önleme (AML) ve Terörle Mücadele Finansmanı (CTF) Yönetmelikleri: Bu düzenlemeler, kripto paraların yasa dışı faaliyetler için kullanılmasını önlemeyi amaçlamaktadır. Borsaların ve diğer hizmet sağlayıcıların işlemleri izlemesini, müşterileri doğrulamasını ve şüpheli faaliyetleri bildirmesini gerektirir.
• Tüketici Koruma Yönetmelikleri: Bu kurallar yatırımcıları dolandırıcılık ve diğer etik olmayan uygulamalardan korumak için tasarlanmıştır. Risk açıklamaları, müşteri fonlarının kullanımı ve kripto projelerinde şeffaflık için gereklilikleri içerir.
• Veri Gizliliği ve Güvenliği Yönetmelikleri: Bu düzenlemeler kişisel verilerin korunmasını ve kripto varlıklarının güvenliğini sağlar. Platformların güçlü güvenlik önlemleri uygulamasını ve GDPR gibi veri gizliliği yasalarına uymasını gerektirir.
• Sınır Ötesi Düzenlemeler: Kripto küresel olarak faaliyet gösterdiğinden, bu düzenlemeler kripto varlıklarının sınır ötesi hareketini yönetir. Uluslararası AML/CTF standartlarına ve uluslararası işlemlere yönelik düzenlemelere uyumu içerirler.

Kriptoyu Kim Düzenliyor?

Kripto sınır tanımayan ve küresel bir varlık sınıfı olsa da, düzenleme ülke bazında belirlenir. Dahası, bazı ülkelerde sektörü denetlemekten sorumlu birkaç farklı düzenleyici vardır. Örneğin, ABD’de SEC kripto ile ilgili menkul kıymetleri yönetir. Buna Bitcoin ETF’leri, Coinbase hisseleri ve kayıtsız menkul kıymet sattığını düşündüğü tüm kripto projeleri dahildir.

IRS ise kripto vergilendirme yasalarını düzenler. Bir de Bitcoin vadeli işlemleri gibi kripto ile ilgili emtia piyasalarını düzenleyen CFTC var.

FinCEN, kripto para aklama ve terör finansmanı düzenlemelerini denetlemektedir. Kriptoya yönelik bu çok kurumlu yaklaşım, İngiltere ve Avrupa Birliği de dahil olmak üzere diğer büyük ekonomilerde de bulunmaktadır.

Çok az sayıda ülke kriptoya özgü mevzuat oluşturmuştur. Çoğu durumda, mevcut mevzuat kripto varlıklarına uygulanmaktadır. Bu durum özellikle vergilendirme ve mali suç yasaları söz konusu olduğunda geçerlidir. Bazı düzenlemeler yoruma açık olduğundan, bu durum paydaşlar için işleri zorlaştırabilir.

Yargı Alanına Göre Kripto Para Regülasyonları

Farklı ülkelerin kripto para birimlerini nasıl düzenlediğine daha yakından bakalım. Her birinin kendine özgü yasal ve ekonomik durumuna bağlı olarak kendi yaklaşımı vardır. Bu düzenlemelerin nasıl işlediğini anlamak önemlidir. Böylece küresel kripto ortamı ve bunun dünya çapındaki kullanıcıları ve işletmeleri nasıl etkilediği hakkında fikir sahibi olabilirsiniz.

Amerika Birleşik Devletleri

ABD’de yalnızca kripto varlıklara yönelik özel bir mevzuat bulunmamaktadır. Bununla birlikte, ABD sektörü yönetmek için çok kurumlu bir yaklaşım benimsemiştir.

Vergilendirme açısından IRS, kripto para birimlerini mülk olarak görmektedir. Bu, satış ve takaslar da dahil olmak üzere kripto elden çıkarmaların sermaye kazancı vergisini tetikleyebileceği anlamına gelir. IRS madencilik, stake etme ve diğer kazanç ürünlerini gelir olarak değerlendirmektedir.

Sektörü kara para aklama ve terör finansmanı tehditlerinden korumak için FinCEN mevcut mali suç düzenlemelerini uygulamaktadır. Bu, herkesin Banka Gizlilik Yasasına uyması gerektiği anlamına gelir. Basit bir ifadeyle, bu, fiat içeren işlemlerde müşteri durum tespiti kontrolleri yapmak ve 10.000 $ eşiğinin üzerindeki alım ve satımları bildirmek anlamına gelir.

SEC, kripto ile ilgili menkul kıymetlerin yönetiminden sorumludur. Bitcoin veya Ethereum‘u menkul kıymet olarak görmemektedir. Bu nedenle bu projeler üzerinde yargı yetkisi yoktur.

SEC, Bitcoin ETF’lerini yönetmektedir. Ayrıca Coinbase gibi kripto ile ilgili hisse senetlerini de düzenler. Bununla birlikte SEC, Ripple da dahil olmak üzere birçok kripto ve NFT projesine kayıtsız menkul kıymet sattıkları için suç duyurusunda bulundu.

Birleşik Krallık (UK)

Birleşik Krallık hükümeti kripto endüstrisini düzenleme niyetini ilk olarak 2013 yılında açıklamıştır. İlerleme çok yavaş olmuştur.

HMRC kripto ile ilgili vergilerden sorumludur. Çoğu yargı alanında olduğu gibi, gerçekleşen kripto karları sermaye kazancı vergisine tabidir. Dahası, Birleşik Krallık’ın NCA’sı, kripto varlıklarını da içeren kara para aklama karşıtı düzenlemeleri korumaktan sorumludur.

Kripto ticaret piyasaları ise FCA tarafından denetlenmektedir. Birleşik Krallık müşterilerine hizmet veren tüm kripto işletmeleri, e-para lisansına sahip olmadıkları sürece FCA’ya kayıtlı olmalıdır.

2022 yılında FCA, perakende müşterilerin Bitcoin vadeli işlemleri, opsiyonları ve CFD’leri gibi kripto türevlerinin ticaretini yapmasını yasaklamıştır.

2023’ün sonlarında FCA, kripto işlemlerine ilişkin seyahat kuralını uygulamaya koydu. Bu, kripto borsalarının gelen ve giden cüzdan transferleri hakkında ek bilgi toplamasını gerektirmektedir. Buna işlem yapan tarafların kimliği de dahildir.

Kanada

Genel olarak, Kanada kripto dostu bir ülke olarak kabul edilir. Kripto varlıklarını emtia olarak değerlendirir. Yani elden çıkarmalar sermaye kazancı vergisine tabidir.

FINTRAC kara para aklama ve terör finansmanı ile mücadeleyi denetlemektedir. Bu, borsaların müşterileri üzerinde yeterli KYC kontrolleri uygulaması gerektiği anlamına gelir.

Menkul kıymet piyasalarını düzenleyen CSA, daha önce bazı kripto varlıklarının menkul kıymet olabileceğini belirtmişti. Bu özellikle, CSA’dan onay almamış ilk coin tekliflerini (ICO’lar) içermektedir.

Bazı Kanada eyaletlerinin kripto varlıkları konusunda kendi düzenlemeleri vardır. Bu, Kanadalıların il ve federal yönergelerden haberdar olması gerektiği anlamına gelir.

Avrupa Birliği

Avrupa Birliği, tüm üye ülkelerde kripto düzenlemelerine yönelik uyumlu bir yaklaşım hedeflemektedir. Örneğin, en son Kara Para Aklamayı Önleme Direktifleri özellikle kripto varlıklarını kapsamaktadır. Bu, paydaşların şüpheli faaliyetleri ulusal mali istihbarat birimlerine bildirmelerini gerektirir.

Borsaların müşterilerini tanımlamaları ve 10.000 € eşiğinin üzerindeki işlemleri rapor etmeleri gerekir. Avrupa Birliği ayrıca Kripto Varlık Piyasaları Yönetmeliğini (MiCA) geliştirmektedir. Bu, borsalar, cüzdanlar ve merkezi olmayan finans platformları dahil olmak üzere kripto hizmet sağlayıcıları hakkında kapsamlı bir rehberlik sunacaktır.

Yukarda bahsedilen durum ICO’lar gibi kripto varlık ihraççılarını da kapsayacaktır. Avrupa finans piyasalarını düzenleyen ESMA, kripto türevleri ticareti yaparken perakende müşterileri 1: 2 kaldıraçla sınırlandırıyor.

Vergilendirme üye devlet düzeyinde belirlenmektedir. Portekiz gibi ülkeler kripto kârları için uygun vergi muamelesi sunar. Kıta genelinde durum böyle değildir.

Japonya

Japonya, kripto varlıklarını bir ödeme para birimi olarak tanıyan ilk ülkelerden biri oldu. Ülkedeki birçok perakendeci Bitcoin ve en iyi altcoinlerden bazılarını kabul etmektedir.

Japonya’nın FSA‘sı kripto ticaret piyasalarını denetliyor. Tüketici korumaları, güvenlik ve etik uygulamalar da dahil olmak üzere kripto borsaları için standartları ve kuralları belirler.

Borsalar, kara para aklama kontrollerine ilişkin mevcut düzenlemelere uymak zorundadır. Japonya kripto dostu bir ülke olarak kabul edilse de, kripto vergileri konusunda agresif bir tutuma sahiptir.

Sermaye kazançları çeşitli gelir olarak değerlendirilir. Yani %55’e kadar vergilendirilebilirler. Dahası, kripto tutan işletmeler, varlıklar elden çıkarılmamış olsa bile %30 oranında vergilendirilir.

Çin

Çin, kripto dostu olmanın tam tersidir. Sektörün çoğu alanında en acımasız düzenlemelerden bazılarına sahiptir.

Başlangıç olarak Çin, başarılı kampanyalar dalgasının ardından 2017 yılında ICO’ları yasakladı. Birkaç yüksek profilli projeye ICO yatırımcılarına fonlarını iade etmelerini emretti. ICO yasağının ardından Çin hükümeti daha sonra yerel kripto borsalarına yöneldi.

OKX ve Huobi gibi en iyi kripto para borsaları denizaşırı ülkelere taşınmaya zorlandı. 2021’de Çin gözünü madencilik faaliyetlerine çevirdi. O zamanlar Çin, Bitcoin madencilik sektörüne hükmediyordu. Ancak, hükümet o zamandan beri yerel operasyonları kapanmaya zorladı.

Çin alım, satım ve ticaret dahil olmak üzere tüm kripto ticareti faaliyetlerini yasakladı. Kriptoyu bir değişim aracı olarak kullanmak da yasa dışı. Tüm bunlarla birlikte, yasakların uygulanmasının zor olduğu kanıtlandı. Çin genelinde kripto sahipliği hala önemli bir düzeyde.

Hindistan

Hindistan daha önce kripto karşıtı bir duruş sergilemişti. Merkez bankası 2018 yılında finans kuruluşlarına kripto ile ilgili işlemleri yasaklamaları talimatını vermişti. Bu, Hintlilerin ülke içinde kripto para satın almasını zorlaştırdı. Ancak merkez bankasının düzenleyici tutumu 2020’de tersine çevrildi.

Yukarda bahsedilen durum, Hint finans kurumlarının artık hesap sahipleri için kripto işlemlerini kolaylaştırabileceği anlamına geliyor. Bununla birlikte, kripto Hindistan’da ağır bir şekilde vergilendirilmektedir.

Bireyin gelirine bakılmaksızın, tüm kripto elden çıkarmalarında %30’luk sabit bir sermaye kazancı vergisi vardır. Dahası, elden çıkarma işleminin tam değeri üzerinden kripto borsaları tarafından kesilen %1’lik bir stopaj vergisi vardır.

Avustralya

Avustralya uzun yıllardır kripto varlıklarını benimsemiştir. Başlangıç olarak, Avustralya kripto para birimlerini yasal mülk olarak görmektedir. Bu, kripto varlıkların diğer yatırımlarla aynı şekilde vergilendirildiği anlamına gelir.

Kripto vergileri ATO tarafından denetlenmektedir. Dahası, AUSTRAC kripto paydaşları üzerinde kara para aklamayı önleme düzenlemelerini uygulamaktan sorumludur. Bu, büyük kripto işlemlerini ve şüpheli faaliyetleri bildirmeyi ve yeterli müşteri durum tespiti prosedürlerini yürütmeyi içerir.

Büyük ölçüde perakende müşterileri korumayı amaçlayan bazı yeni düzenleyici değişiklikler olmuştur. Örneğin, Commonwealth Bank ve Westpac dahil olmak üzere büyük cadde bankaları belirli kripto işlemlerini engellemektedir. Buna ‘yüksek riskli’ borsalarla yapılan para yatırma işlemleri de dahildir.

Bazı Avustralya bankaları kripto ile ilgili işlemleri 24 saat veya daha uzun süre bekleterek transferin araştırılması için zaman tanıyor. Avustralya finans piyasalarını düzenleyen ASIC, kripto maruziyeti olan menkul kıymet komisyoncularını düzenler. Yurtiçi borsalar da ASIC’e kayıtlı olmalıdır.

Kripto Para Regülasyonlarının Faydaları

Küresel olarak, kripto para regülasyonları hala emekleme aşamasındadır. Bu yüksek büyüme endüstrisini düzenlemenin bazı faydalarını inceleyelim.

Tüketici Korumaları

Tüketicileri etik olmayan kripto uygulamalarından korumak için düzenlemeler yapılmalıdır. Örneğin FTX iflası, milyarlarca dolar değerinde müşteri fonunun kaybedilmesiyle sonuçlandı.

ICO’larla ilgili dolandırıcılıklar hala yaygındır. En önemlisi, mantıklı düzenlemeler sektörü engellemeden tüketicileri koruyabilir. Örneğin borsaların asgari rezerv tutmaları gerekebilir.

Sektörü Meşrulaştırmak

Kripto para birimleri için düzenleyici bir çerçeve oluşturmak sektörü daha da meşrulaştıracaktır. Henüz bu pazara girmemiş olanlar kripto varlıkları alıp satma konusunda daha fazla güvene sahip olacaktır.

Mevcut haliyle kripto paralar hala düzenlenmemiş finansal ürünler olarak değerlendirilmektedir. Bu da geleneksel menkul kıymet korumalarının kripto projelerini kapsamadığı anlamına geliyor.

Nihayetinde, düzenleme yeni bir sermaye girişi dalgasını teşvik edecektir. Bu da bir bütün olarak sektöre fayda sağlayacaktır.

Mali Suçların Önlenmesi

Mali suçlar kripto sektöründe önemli bir sorundur. Özellikle de kara para aklama ve terörün finansmanı söz konusu olduğunda.

Uygun düzenlemeler, mali istihbarat birimlerinin sektörü güvende tutmasına yardımcı olacaktır. Bu, müşteri durum tespiti, şüpheli faaliyet raporlaması ve siyasi olarak maruz kalan kişilerle ilgili mevcut yönergelerin izlenmesi anlamına gelir.

İnovasyonu Teşvik Etmek

Kripto düzenlemesi sektörün organik olarak büyümesine yardımcı olabilir. Aynı zamanda hem yeni başlayanların hem de yerleşik şirketlerin yenilikçiliğini teşvik edecektir.

Net bir düzenleyici çerçeve ile yenilikçiler kripto piyasalarını bir sonraki seviyeye taşıyacaktır.

Piyasa İstikrarı

Birçok yorumcu Bitcoin fiyatlarının büyük ölçüde manipüle edildiğini savunmaktadır. Bu sadece piyasa güvenini azaltmakla kalmıyor, aynı zamanda spekülatif ve değişken ticaret koşulları yaratıyor.

ABD’deki menkul kıymetler yasalarına benzer güçlü bir düzenleyici çerçeve, uzun vadeli piyasa istikrarı yaratabilir.

Sonuç

Kripto para regülasyonları, birçok ülkenin tüketicileri korumak için yeni yönergeler ve yasalar uyguladığı, gelişmekte olan bir alandır. Hükümetler özellikle kripto dolandırıcılığını, yanlış uygulamaları ve yüksek riskli ürünlere erişimi önlemekle ilgileniyor.

Kara para aklamayı önleme ve vergilendirme kuralları söz konusu olduğunda artan bir uyum söz konusudur. Gelecekteki düzenlemeler yalnızca sektörün daha da büyümesine yardımcı olabilir.

Düzenleme mantıklı olmalı ve inovasyonu engellemeden risklerin azaltılmasını sağlamalıdır.

Sık Sorulan Sorular