Restaking Nedir Ve EigenLayer Nasıl Çalışır?
Restaking nedir yazımıza Staking’i tanıyarak başlayacağız. Staking, kripto parayı bir akıllı sözleşmede teminat olarak kilitlemektir. Bu, proof-of-stake blok zincirini güvence altına alır.
Ethereum blok zinciri, 34 milyon stake edilmiş ETH ile korunmaktadır. Zinciri koruma çabalarına destek olan stakerlar, ETH ile ödüllendirilir.
Restaking, aynı varlıkların birden fazla protokolü güvence altına almasını sağlar. Bu durum sermayenin daha verimli kullanılmasını sağlar. Restaking, stakerlara daha yüksek getiriler sunar. Ayrıca, yeni protokollerin güvence altına alınmasına yardımcı olur.
Ancak bu kavram nispeten yeni olduğundan bazı şüphelere de yol açabilir.
Yatırımınızın potansiyelini maksimize etmek için hazırlamış olduğumuz yazıya geçin ve Restaking’in gücünü keşfedin.
Restaking, kazanılan staking ödüllerinin otomatik olarak yeniden stake edilmesi işlemidir. Bu yöntem, bileşik faiz etkisi yaratarak yatırımcının kazançlarını zamanla artırır. Restaking, bir varlığın birden fazla proof-of-stake (PoS) protokolünü güvence altına almak için kullanılması işlemidir. Örneğin, EigenLayer gibi platformlar, stake edilmiş ETH’yi ek protokolleri güvence altına almak için kullanır. Ethereum ağı, stake edilmiş 130 milyar dolar değerindeki ETH ile güvence altına alındı. Bu ETH, doğrulayıcıların kurallara uygun hareket etmelerini sağlamak için teminat olarak kullanılıyor. Daha önce bu değerler kilitli kalırdı ve erişim sağlamak için ETH’nin unstake edilmesi gerekiyordu. Lido gibi likit staking protokolleri, stake edilmiş varlıkların karşılığında tokenler sağlar. Bu tokenler, alınıp satılabilir ve teminat olarak kullanılabilir. Böylece bu durumu değiştirti. Restaking, stake edilmiş tokenlerin değerinden faydalanarak ek getiriler elde etme imkanı sağlar. Bu süreçte, stake edilmiş tokenler ek protokoller için güvenlik sağlamakta kullanılır. Böylece, tokenler sadece Katman 1 blok zincirini örneğin Ethereum güvence altına almakla kalmaz. Aynı zamanda bir ve daha fazla ek protokolüde aktif olarak doğrulanan hizmetler ve AVS’ler olarak bilinir. Bu sayede güvence altına alır. Stakerlar, birden fazla gelir kaynağı sayesinde daha yüksek getiriler elde eder. Bunun için sermaye yatırımı yapmazlar. Küçük ve yeni başlayan protokoller, platformlarını güvence altına almak için gerekli stakeyi çekmeyi başarır. Restaking olmadan, bu tür küçük protokoller genellikle yatırımcı bulmakta zorlanır. Bu durum onları daha savunmasız bırakır. Restaking, stake edilmiş varlıkları birden fazla ağı güvence altına almayı vaad eder. Bu sayede sorunu çözecektir.Kriptoda Restaking
EigenLayer Nedir?
EigenLayer, kolay bir platformla stakerları altyapı geliştiricileriyle buluşturdu. Bu durum restaking çılgınlığını başlattı.
Stakerlar, 17 AVS’den restake yapabilir. Bunun için, stake edilmiş ETH ve likit staking tokeni (LST) kullanacaklardır. Bunlar şu anda desteklenmektedir.
Bu yaklaşım, sermayenin daha verimli kullanılmasını sağlar. EigenLayer, ETH stakerlarının likit staking tokenleri ile ek protokollardan kazanç elde etmelerini sağlar.
Böylece, birden fazla protokole sermaye yatırmalarına gerek kalmaz. Protokol, Wrapped Bitcoin (WBTC) dahil olmak üzere birkaç ek varlık desteği sunar. Ancak basım sırasında yalnızca iki tanesi getiri sağlar.
EigenLayer, 12.3 milyar doları aşan toplam kilitli değeri (TVL) ile restaking ekosisteminin en önde gelen aktörüdür. Bu, şu anda yaklaşık 15.2 milyar dolar olan toplam TVL’nin %80’inden fazlasını temsil etmektedir.
Bireysel Ethereum doğrulayıcıları, EigenLayer’a katılıp AVS’leri seçmelidir. Destekleyecekleri AVS’leri de seçmelidir. Doğrulayıcı, stake edilmiş ETH’yi bir Eigenpod’a taahhüt eder.
Ancak, tüm Ethereum doğrulayıcıları, bu ayrı protokolü desteklemiyor. Bu protokol, yerel ETH staking’den farklıdır.
Stakerlar, doğrulayıcı operatör olarak adlandırılır. Stake edilmiş ETH’yi, birden fazla protokolden getiri sağlayan bir akıllı sözleşmeye gönderir.
Bu durum stakingi destekler. EigenLayer, bu süreci birkaç tıklama ile kolaylaştıran bir kullanıcı arayüzü sağlar.
Restaking Nasıl Çalışır?
Bu süreç, yerel ve likit stake edilmiş tokenler kullanır. Akıllı sözleşmeler, ek protokolleri güvence altına alır.
EigenLayer, özellikle Ethereum’a odaklansada, diğer PoS zincirlerinde çeşitli protokoller geliştirilmiştir. Bunlar arasında Ethereum ve Solana vardır.
Aşağıda, Lido Stake Edilmiş ETH (stETH) ile restaking işleminin adımları gösterilmektedir. Hangi blok zincir kullanılırsa kullanılsın, süreç benzer bir yapıda ilerler.
-
Doğrulayıcılar, restaking sürecine katılmak için stake edilmiş tokenleri bir akıllı sözleşmeye taahhüt eder.
-
Hangi Aktif Doğrulanan Hizmetlerin (AVS) destekleneceğine karar verirler.
-
Stakerlar, tokenlerini bir akıllı sözleşmeye yatırır. Kullanmak istedikleri AVS’leri destekleyen bir doğrulayıcıya operatör denir. Bu, restaking için gereklidir. Tokenlerini delege ederler.
-
Stakerlar, birden fazla protokolden kazanç elde eder. Doğrulayıcı, bu getirinin bir yüzdesini ücret olarak alır.
Geleneksel stakingde, ETH ve diğer PoS tokenleri bir akıllı sözleşmeye kilitlenir. Bu, blok zincirini güvence altına alır. Bu tokenler, teminat olarak kullanılır. Eğer bir doğrulayıcı protokolü kötü niyetli ve dürüst olmayan şekilde ihlal ederse, stake edilmiş tokenlerin bir kısmı kesilir. Kesilen bu tokenler, geri alınamayacak cüzdan adresine gönderilerek imha edilir. Stakerlar, ağı güvence altına almanın karşılığında, stake ettikleri aynı token türünden ödüller kazanırlar. Örneğin, ETH staking yapanlar, karşılığında ETH cinsinden getiri elde ederler. Ancak, stake edilen tokenler sözleşmede kilitli kaldığı için başka amaçlar için kullanılamazlar. Likit staking tokenleri, stake edilen tokenleri temsil eden eşdeğer bir token sağlar. Bu, likidite sorununa bir çözüm sunar. Restaking, stake edilmiş tokenlerin değerini ek protokolleri güvence altına almak için kullanır. Bu protokoller, aktif doğrulanan hizmetlerdir. Bu daha küçük protokoller, kendilerini güvence altına alacak kadar sermaye çekmekte zorlanır. Restaking, bu protokollerin daha büyük protokollerin sağladığı güvenceden yararlanmasını sağlar. Bu durum sayesinde onlara büyük miktarda sermayeye erişim sağlar.Restaking ve Geleneksel Staking Arasındaki Fark Nedir?
Restaking Türleri
Çoğu kullanıcı, restaking için likit staking tokenleri kullanmayı tercih etsede, iki staking türü vardır. Doğal restaking ve likit restaking. Şimdi, her iki türüde kısaca inceleyelim.
Doğal Restaking
Doğal yeniden paylaştırma, bir doğrulayıcıyı yeniden paylaştırma protokolüne entegre etme işlemidir. Bu süreçte, operatör, Ethereum doğrulayıcısını EigenLayer gibi bir protokole bağlar.
Bu, doğrulayıcıların AVS’ler aktif doğrulayıcı setleri aracılığıyla ek gelir elde etmesini sağlar. Hisse kanıtı temelli (proof-of-stake) blok zincirlerinde doğrulayıcı oluşturmak, uzmanlık ve yüksek yatırım gerektirir.
Bu sebeple, doğal yeniden paylaştırma yöntemi pek yaygın değildir. Ancak, doğrulayıcı düğüm operatörlerinin büyük taahhütleri nedeniyle, doğal yeniden paylaştırma yöntemi genelde kilitlenmiş toplam değerin (TVL) büyük bir kısmını temsil eder.
Örneğin, bir Ethereum düğümü işletmek için gereken 32 ETH, günümüzde yaklaşık 75.000 dolara denk gelmektedir.
İhtiyaç duyulduğunda, operatörler birden fazla doğrulayıcıyı aynı protokole bağlayabilirler. Bu, esneklik sağlar ve potansiyel gelirleri artırabilir.
Likid Restaking
Likid Restaking, bu tür staking seçeneklerini çok daha geniş bir kitleye erişilebilir kılar.
Bu yöntemle, kullanıcılar likit staking tokenlerini bir akıllı sözleşmeye kilitleyip, ETH’lerini stake ettikleri süre boyunca desteklemek istedikleri AVS’leri (Aktif Doğrulayıcı Setleri) bulunan bir doğrulayıcı seçerler.
Bazı operatörler yalnızca birkaç ek protokolü destekler. Diğerleri geniş bir seçenek desteği sunabilir. Örneğin, P2P.org, EigenLayer’daki tüm AVS’leri destekler.
Ayrıca, doğrulayıcıları etkinleştirmeden önce tüm AVS’leri değerlendirme taahhüdünde bulunur. EigenLayer’ın delegasyon sistemi, piyasanın hangi AVS’lerin destekleneceğine karar vermesine imkan sağlar.
Symbiotic Restaking gibi benzer protokollerde paralel bir gelişim izler. Ancak Symbiotic henüz delegasyon özelliğini etkinleştirmemiştir.
Solana üzerinde yeniden paylaştırma hizmeti veren Solayer delegasyonu destekler. Böylece kullanıcılar seçtikleri AVS’lerde yeniden paylaştırma yapabilirler. EigenLayera kıyasla Solayerde slashing riskleri daha azdır.
Restakingin Faydaları
Yeniden paylaştırma (restaking), kullanıcılara ve kripto ekosistemine faydalar sağlar. Kullanıcılar, daha fazla sermaye yatırımı yapmadan daha yüksek getiri elde etme imkanı bulurlar.
Aynı zamanda, yeni projeler güvenlik açısından güçlenir. Bu durum, yeni protokollerin daha işlevsel ve uygulanabilir hale gelmesini sağlar. Bu durum, kullanıcılara ek faydalar sunar.
1. Getiriyi ve Sermaye Verimliliğini Maksimuma Çıkarma
Geleneksel staking ile, 1.000 dolarlık bir yatırım, %3-5 getiri sağlayabilir. Bu, blok zincirine ve stake edilen arzın yüzdesine bağlıdır.
Yıllık, bileşik faizsiz 30-50 dolar kazanç sağlar. Yeniden paylaştırma (restaking), 1.000 dolar kullanılarak ekstra getiriler elde etme fırsatı sunar.
Ancak bu getiriler değişken olup, bazıları henüz en büyük yeniden paylaştırma platformu olan EigenLayer’da etkin değildir. Getirilerin ve slashing (kesinti) risklerinin 2024 yılının sonlarında başlaması öngörülmektedir.
Getiriler aynı zamanda kilitli toplam değer TVL tarafından etkilenebilir. Daha fazla stakerin getiri mücadelesi, getirilerin düşmesine neden olabilir.
Bu süre zarfında, kullanıcılar çeşitli yeniden paylaştırma protokollerinde puan kazanabilir. Bu puanlar airdroplar ve diğer teşvikler için uygunluk kazandırmada yardımcı olabilir.
2. Gelişmiş Blok Zincir Güvenliği
Restaking, sermaye çekme sorunları olan küçük protokoller için bir çözüm sunar. Bu yöntem, birçok protokolde güvenliği artırır.
Bu, yenilikçiliği destekler. Ayrıca, stakerlara daha yüksek getiriler sağlar. Ancak, restaking, bir protokole katılım garantisi sunmaz.
Hangi AVS’lerin aktif doğrulayıcı setleri destekleneceğine operatörler karar verir. Stakerlar’da desteklenen AVS’ler başta olmak üzere çeşitli faktörlere göre bir operatör seçimi yaparlar.
3. Ek Teşvikler ve Airdroplar
EigenLayer, 2024’ün başında toplam token arzının %5’ini airdrop ile dağıttı. Bu dağıtım, topluluk üyeleri için ayrılan %15’lik bir payın bir parçasını oluşturur.
Erken katılım, gelecekteki airdropları etkileyebilecek bir faktördür. Puan sistemleri, kullanıcıların airdroplar için uygunluk kazanmalarına yardımcı olabilir.
Ancak, manipülasyonu engellemek için, kurallar genellikle airdropun anlık görüntüsü alındıktan sonra açıklanır.
4. Token Slashing Riskinin Azaltılması
EigenLayer’da henüz token slashing (kesinti) özelliği aktif değildir. Benzer protokoller, Symbiotic gibi, delegasyon özelliğinide açmamıştır.
Ancak, stakerlar düşük riskli protokolleri destekleyen operatörleri tercih edebilir. Bunun nedeni, desteklenen AVS’ler üzerinden yapılan serbest piyasa tabanlı delegasyondur.
Bu durum, kesinti risklerini azaltır. Gelecekte, operatörlerin bu alanda uzmanlaşmaları beklenmektedir.
Stakerlara düşük riskli protokoller seçme ve projelere yatırım yapma imkanı sunacaktır. Bu sayede, çeşitlilik sağlayacaktır.
Restakingin Riskleri ve Dezavantajları
Yeniden paylaştırma (restaking) birçok avantaj sunsa da, kripto dünyası tartışmalı ve dezavantajlı bir alandır.
Başlıca sorunlar arasında, akıllı sözleşme açıkları nedeniyle stake edilen tokenlerin ek risklere maruz kalması yer alıyor.
Ayrıca, kilitli tokenler piyasa koşulları değişince hızlı hareket etme yeteneğini ortadan kaldırıyor. Bu, esneklik kaybına yol açıyor.
1. Akıllı Sözleşme Güvenlik Açıkları
Akıllı sözleşmeler temelde bilgisayar programlarıdır ve “Eğer bu olursa, bunu yap” şeklinde çalışırlar. Ancak, beklenmeyen bir durum çıkınca, bu sözleşmeler beklenmedik davranabilir.
Restaking , birden fazla akıllı sözleşmeyi bir araya getiren bir süreçtir. Büyük blok zincirlerinde yerel staking için kullanılan akıllı sözleşmeler, sıkı testlerden geçmiş güvenlik sağlasa da, diğerleri daha az güvenlidir.
Bir hack ve güvenlik açığı, stake edilen varlıklarınızı riske atabilir.
2. Piyasa Dalgalanması ve Likidite Riskleri
Likit staking tokenleri LST’ler, stake edilen varlıklara likidite sağlıyor. Bu yüzden, çok popülerlerdir.
Bu tokenler sayesinde, stake edilmiş ETH LST’leri satılabilir.Ayrıca teminat olarak kullanılabilir. Ek gelir elde etmek amacıyla ödünç verilebilir.
Ancak, bu tokenleri yeniden paylaştırma (restaking) sözleşmesine kilitlemek bu esnekliği ortadan kaldırır.
Eğer temel varlığın piyasası değişirse, zararları sınırlama ve fiyat artışlarından kar elde etme yeteneğinizi yitirirsiniz.
3. Potansiyel Merkezileşme Endişeleri
Tüm doğrulayıcılar yeniden paylaştırmayı (restaking) desteklemez. Bu durum yeniden paylaştırmanın, merkezi bir operatör grubuna odaklanacağı anlamına gelir.
Bu durum, iş birliği gibi riskler doğurabilir. Merkezileşme aynı zamanda sansürle ilgili endişeleride artırır.
EigenLayer, MEV-Boost ile sansür endişelerine yönelik açık kaynaklı bir çözüm önerdi. Aşağıdaki diyagramda gösterildiği gibidir.
EigenLayer kullanarak yeniden paylaştırma yapmak için temel adımlara bakalım. EigenLayer, stETH, mETH ve cbETH gibi popüler likit staking tokenlerini LST desteklemektedir. Bu tokenleri, Coinbase gibi merkezi bir borsadan satın alabilirsiniz. Diğer durumlarda ETH alıp, LST’lerle takas etmek için merkeziyetsiz bir borsa kullanmalısınız. Alternatif olarak, Lido gibi bir platformda ETH’nizi stake edebilirsiniz. Bu, uygun staking tokenleri almanızı sağlar. Tarayıcınızı app.eigenlayer.xyz adresine yönlendirin. Ethereum uyumlu cüzdanınızı bağlayın. Cüzdan ayarlarında Ethereum blok zincirini seçin. Menüden restake seçeneğini seçin ve listeden tokeninizi seçin. Örneğin, stETH’niz varsa, Lido Staked Ether’i seçin. Ardından, token adının yanındaki restake butonunu bulun. Bu, tokenlerinizi yatırmak için bir diyalog penceresi açar. Her şey doğru görünüyorsa, kripto cüzdanınızı kullanarak işlemi onaylayın. Desteklemek istediğiniz AVS’leri destekleyen operatörü listeden seçin. Operatöre yetki vermek için yönergeleri takip edin ve işlemi kripto cüzdanınızı kullanarak onaylayın.Nasıl Restake Edilir Detaylı Anlatım
1) Uygun Tokenleri Satın Al
2) EigenLayerı Ziyaret Edin ve Cüzdanınızı Bağlayın
3) Likit Staking Tokenlerini Yatırın
4) Restake Edilen Tokenlerinizi Delege Edin
Sonuç
Etkileyici TVL’ye rağmen, yeniden paylaştırma (restaking) hala emekleme aşamasındadır. Birçok durumda, henüz ek getiriler ödenmemektedir.
Ancak, bazı platformlar gelecekteki airdroplarda rol oynayabilecek puanlar sunmaktadır. Bu platformlar olgunlaştıkça, Restaking ek sermaye gerektirmeden artırılmış getiriler vaat ediyor.
Bununla birlikte, birçok getiri odaklı yatırımcı için risk/ödül dengesi henüz cazip olmayabilir. Çünkü yeniden paylaştırmanın daha geniş ekosisteme nasıl uyduğunu henüz öğreniyoruz.
Protokoller’de riski azaltmanın yollarını bulmaya devam ediyor. Ancak, bu konsept çalışırsa, yeniden paylaştırma, stakerlara daha yüksek getiriler sunacaktır. Bu, çeşitli projelerin güvenliğini artırmanın güçlü bir yoludur.
Sıkça Sorulan Sorular
Restaking neden önemlidir?
Yeniden paylaştırma (restaking), yeni protokollerin ETH ve SOL gibi popüler tokenlerle ağlarını güvence altına almalarını sağlar.
Restaking ortalama bir kripto yatırımcısı için alakalı mı?
Yeniden paylaştırmanın gerçek avantajı, yeni protokollerin uygulamalarını güvence altına almasıdır. Bu, çoğu yatırımcı için önemlidir. Yeniden paylaştırma olmadan, bazı umut vadeden protokoller asla benimsenme aşamasına ulaşamayabilir.
Restaking hangi kripto paraları kapsıyor?
Yeniden paylaştırma (restaking) en yaygın olarak ETH likit staking tokenleriyle kullanılır. Solana yeniden paylaştırma da büyümeye devam ediyor.
En popüler restaking platformları nelerdir?
EigenLayer, açık ara en popüler yeniden paylaştırma platformudur. Yüksek TVL’ye sahip diğer yeniden paylaştırma protokolleri Symbiotic, Karak, Pell Network ve Solayer’dır.
Referanslar
-
Eigenpod’u (eigenlayer.xyz) oluşturun
-
EigenLayer ve Solayer: Kapsamlı Bir Karşılaştırma (solayer.org)
-
EigenLayer potansiyel getiri krizinin eşiğinde (cointelegraph.com)
-
Eigen Vakfı, EIGEN tokeni ve 1. Sezon stakedrop’u tanıtıyoruz (eigenfoundation.org)
On yılı aşkın süredir kripto para dünyasını kapsamlı bir şekilde takip eden Cryptonews, güvenebileceğiniz yetkin analizler sunar. Gazetecilikte ve analizde deneyimli ekibimiz, derin piyasa bilgilerini blockchain teknolojilerinin pratik testleriyle birleştirir. Gerçeklere dayalı doğruluk ve tarafsız raporlama konusunda katı editoryal yönergeleri koruyoruz; hem köklü kripto paralar hem de yeni projeler hakkında bilgilendirici içerikler sunuyoruz. Sektördeki uzun süredir varlığımız ve kaliteli gazeteciliğe olan bağlılığımız, Cryptonews'i dijital varlıklar dünyasında güvenilir bir kaynak haline getiriyor. Cryptonews hakkında daha fazla bilgi edinin.
En İyi Bitcoin ve Kripto Cüzdanı
in numbers
Serbay Serdar 
Seda Çalkap