Hidroelektrik, Kırgızistan’ın Kripto Madencilik Endüstrisini Canlandırıyor

Kırgızistan, zengin su kaynaklarına sahip bir Orta Asya ülkesi olarak, kripto madenciliği endüstrisi için önemli bir destek sağlama potansiyeline sahip olmasına rağmen, bu potansiyeli tam anlamıyla kullanmakta zorlanıyor.

Ülkenin hükümeti, Kırgızistan’ın Orta Asya’da su kaynaklarının büyük çoğunluğuna ev sahipliği yaptığını ve bunun ülkenin önemli bir hidrolojik avantajı olduğunu belirtiyor.

Kırgızistan’da bulunan 10 km’den uzun 2.000’den fazla nehir, geniş göl ve rezervuar alanları ve yaklaşık 760 milyar metreküp su rezervine sahip 6.580 buzul, ülkenin hidroelektrik potansiyelini gözler önüne seriyor.

Ancak, çeşitli kısıtlamalar ve teknik sorunlar nedeniyle Kırgızistan, hâlâ elektrik ithalatına bağımlı durumda. Ülkenin Enerji Bakanı Taalaibek Ibraev, yerel madencilik çiftliklerinin çoğunun küçük hidroelektrik santrallerine sahip olduğunu ve üretilen elektriği öncelikle kendi ihtiyaçları için, ardından sözleşmeli olarak kullandıklarını ifade etti.

Geriye kalan elektrik ise devlet tarafından satın alınıyor. Ancak ülkedeki tek maden çiftliği, elektrik ihtiyacını Kazakistan’dan karşılayarak Kırgızistan’a transit ücret ödüyor.

Bu durum, Kırgızistan’ın su kaynaklarının kripto madenciliği endüstrisine olan potansiyel katkısını sınırlıyor ve ülkenin bu alanda daha fazla gelişme göstermesi için ek adımlar atılması gerektiğini gösteriyor.

Geçtiğimiz yıl, Kırgızistan’ın madencilik ekosistemi önemli bir dönüşüm yaşadı. Siyasi çevrelerden gelen yasallaştırma çağrılarına rağmen, madenciler, Ağustos ayında enerji sektöründe ilan edilen olağanüstü hal nedeniyle büyük kısıtlamalarla karşılaştı. Ekim 2023 itibarıyla ülkede yalnızca bir kripto madenciliği çiftliği faaliyet gösteriyordu.

Bununla birlikte, Kırgızistan Devlet Başkanı Sadyr Japarov, Temmuz ayında bir kripto madenciliği çiftliği inşasını onayladı. Hükümet, Kambar-Ata-2 Hidroelektrik Santrali’nde bir tesis inşa etmek için 20 milyon dolarlık bir yatırım yapmayı planlıyor. Başkan Japarov, aşırı enerji kullanımının çözümünün bu olabileceğini belirtti.

Ancak, bir kripto çiftliği işletmenin maliyeti de oldukça yüksek. Transit ücretlerinin yanı sıra, enerji maliyetleri ve kripto madenciliğinin ülkede en yüksek oranlarda vergilendirilmesi, bu sektörde faaliyet gösteren işletmeler için önemli bir finansal yük oluşturuyor. Bu durum, Kırgızistan’ın kripto madenciliği endüstrisinin büyümesi ve gelişmesi için önünde duran zorlukları gözler önüne seriyor.

Madencilik Vergileri Bütçeyi Dolduruyor

Enerji Bakanı Taalaibek Ibraev, ülkede faaliyet gösteren tek kripto madenciliği çiftliğinin kapatılıp kapatılmayacağına dair sorulara cevap verirken, mevcut yasaların madencilik çiftliklerinin işletilmesine izin verdiğini belirtti.

Bakan Ibraev, bu çiftliklerin elektrik ithal etmeleri gerektiğini ve transit geçiş vergileri ödediklerini ifade etti. “Bırakın çalışsın” diyen Ibraev, çiftliğin toplamda 17 milyon 200 kilovatsaat enerji tükettiğini ve bu tüketimden 4,9 milyon somunu [yaklaşık 55.000 ABD Doları] transit olarak aldıklarını söyledi.

Ayrıca, bu çiftliklerin ödediği vergiler ve Sosyal Fona yaptıkları katkılar da ülke bütçesine fayda sağlıyor.

Aralık ayında yayınlanan bir raporda, Kasım ayında madencilik vergisinden elde edilen bütçe gelirinin 7,64 milyon som (yaklaşık 85.760 ABD doları) olduğu belirtildi. Bu rakam, ay içerisinde 414.000 som (yaklaşık 4.650 ABD doları) artış gösterdi.

Raporda, “Sadece 11 ayda bu vergi hazineyi 78.639.200 som [yaklaşık 882.740 ABD doları] kadar yeniledi” ifadesine yer verildi. 2023 yılının başından itibaren görülen en yüksek rakam Ağustos ayında 11,6 milyon som (yaklaşık 130.210 ABD doları) olarak gerçekleşti.

Ödemelerin özellikle yılın ikinci çeyreğinde artış gösterdiği raporda vurgulandı. Bu veriler, Kırgızistan’daki kripto madenciliği sektörünün ülke ekonomisine katkı sağladığının bir göstergesi olarak değerlendirilebilir.