Ethereum’da Tarihi Değişim Yolda mı? Vitalik’ten Şaşırtıcı Öneri!

Ethereum’un kurucu ortağı Vitalik Buterin, Ethereum Sanal Makinesi (EVM) sözleşme dilinden RISC-V komut seti mimarisine geçilmesini önererek, ağın yürütme katmanında köklü bir dönüşüm çağrısında bulundu.

Buterin, 20 Nisan’da yayımladığı önerisinde, Ethereum’un ölçeklenebilirliğini ve rekabet gücünü sürdürebilmesi için ele alması gereken temel darboğazlara dikkat çekti.

Bu darboğazlar arasında, veri kullanılabilirliği örneklemesinin geliştirilmesi, blok üretiminde adil rekabetin teşvik edilmesi ve sıfır bilgi kanıtı üretim süreçlerinin daha verimli hâle getirilmesi öne çıkıyor.

Buterin, RISC-V’yi Ethereum’un Sıfır Bilgi Yeteneklerini Geliştirmenin Anahtarı Olarak Görüyor

Ethereum kurucu ortağı Vitalik Buterin, RISC-V komut setinin Ethereum’a entegre edilmesinin, özellikle sıfır bilgi teknolojileri alanında büyük avantajlar sağlayabileceğini savunuyor. Buterin’e göre bu teknolojik sıçrama, Ethereum’un giderek daha rekabetçi hale gelen blokzincir ortamında öne çıkabilmesi için kritik önem taşıyor.

“Işın zinciri çalışması, Ethereum’un konsensüs katmanını sadeleştirme açısından büyük bir potansiyele sahip” diyen Buterin, uygulama katmanının da benzer ölçekte fayda sağlayabilmesi için bu tür köklü değişikliklerin kaçınılmaz olduğunu belirtti.

Söz konusu öneri, Ethereum’un yüksek verimli zincirler olan Solana ve Sui gibi rakiplerle artan rekabet baskısı altında olduğu bir döneme denk geliyor. Bu yeni nesil blokzincirler, daha hızlı ve daha düşük maliyetli işlem deneyimi sunarak geliştiriciler ve kullanıcılar için cazip alternatifler haline geliyor.

Öte yandan, Ethereum’un gelir yapısı da bu geçişlerden etkilenmeye başladı. Katman-2 ağlar üzerinden toplanan ve “blob ücreti” olarak adlandırılan işlem ücretleri ciddi oranda düştü.

Etherscan verilerine göre, blob ücretleri 30 Mart haftasında yalnızca 3,18 ETH (yaklaşık 5.000 dolar) seviyesine geriledi. Nisan 2025 itibarıyla ise ağ üzerindeki ortalama işlem ücretleri, işlem başına 0,16 dolar ile son beş yılın en düşük seviyesine indi.

Santiment’in Pazarlama Direktörü Brian Quinlivan, bu düşüşün sebebini, kullanıcıların daha uygun maliyetli olan katman-2 çözümlerine yönelmesine bağlıyor. Ancak bu gelişme, aynı zamanda Ethereum’un ana katmanındaki ücret gelirlerinin önemli ölçüde azalmasına neden oldu ve ağın uzun vadeli sürdürülebilirliği konusunda soru işaretlerini beraberinde getirdi.

🚨💸 BREAKING: Ethereum fees are at a 5-year low, with transactions currently costing just $0.168. This is the cheapest daily cost of making $ETH transfers since May 2, 2020. We briefly break this down in our latest insight. 👇https://t.co/fg5CfRgsHn pic.twitter.com/QlLwyzdm1F

— Santiment (@santimentfeed) April 16, 2025

Zaten fiyat baskısı altında olan Ether (ETH), temel katmandaki aktivitenin zayıflamaya devam etmesi durumunda daha da değer kaybedebilir. Analistler, yatırımcı güveni toparlanmadığı takdirde ETH fiyatının potansiyel olarak 1.100 dolara kadar gerileyebileceği uyarısında bulunuyor.

VC’ler ETH’nin Zayıflayan Cazibesinden Katman-2’leri Sorumlu Tutuyor

Son dönemde Ethereum’un yatırım çekiciliğinin zayıflamasıyla ilgili tartışmalar alevlenirken, Castle Island Ventures’tan kripto girişim sermayedarı Nic Carter, ETH üzerindeki baskının iki ana kaynağını öne çıkardı: Katman-2 (L2) ölçekleme çözümlerinin yükselişi ve kontrolsüz token arzı.

Carter, L2 projelerinin Ethereum’un temel katmanından değer çektiğini, buna karşın ağa anlamlı bir katkı sağlamadığını savunarak, “Açgözlü Eth L2’ler, Ethereum’un omurgasından besleniyor ancak geriye pek bir şey vermiyor,” ifadelerini kullandı. Ayrıca Ethereum ekosisteminde süregelen token üretimini de sert bir dille eleştirerek, “ETH, kendi yarattığı token selinin altında boğuldu. Kendi sonunu kendi eliyle getirdi,” dedi.

Carter’ın yorumları, Lekker Capital’in kurucusu Quinn Thompson’ın Ethereum’u bir yatırım aracı olarak “tamamen ölü” ilan ettiği açıklamasının hemen ardından geldi. Thompson, Ethereum’un blok zinciri teknolojisi açısından hâlâ faydalı olduğunu kabul ederken, ETH’nin artık yatırımcılar için cazip olmadığını vurguladı.

Thompson’a göre bu durumun temel göstergeleri arasında azalan işlem hacmi, yavaşlayan kullanıcı büyümesi ve düşen ağ gelirleri yer alıyor.

Make no mistake, $ETH as an investment is completely dead. A $225 billion market cap network that is seeing declines in transaction activity, user growth and fees/revenues. There is no investment case here. As a network with utility? Yes. As an investment? Absolutely not. pic.twitter.com/XjZNjPjy2s

— Quinn Thompson (@qthomp) March 28, 2025

Nic Carter da bu görüşü destekleyerek, Eylül 2024 itibarıyla Ethereum’un ağ gelirinin, Katman-2’lerin temel katmana katkı sağlamaksızın kullanıcı etkinliğini kendine çekmesi nedeniyle yalnızca altı ayda %99 oranında düştüğünü ifade etti.