Küresel Belirsizlik Düşüyor Ancak Hala Tarihsel Ortalamanın %50 Üzerinde

Hites Ahir, Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) Araştırma Departmanında kıdemli bir araştırma görevlisidir. Nicholas (Nick) Bloom, Stanford Üniversitesi‘nde Ekonomi Profesörü ve Ulusal Ekonomik Araştırmalar Bürosu‘nda (National Bureau of Economic Research) Verimlilik, İnovasyon ve Girişimcilik programının eş direktörüdür. Davide Furceri, IMF’nin Asya ve Pasifik Departmanının Bölgesel Çalışmalar Bölümünün bölüm başkan yardımcısıdır.
____

Kaynak: Adobe/Orlando Florin Rosu

Küresel belirsizlik COVID-19 salgının başlangıcından bu yana görülmemiş seviyelere ulaştı ve hala yüksek. 143 ülkeyi kapsayan küresel ekonomi ve politika belirsizliği metriği olan Küresel Belirsizlik Endeksi, belirsizlik 2020’nin ilk çeyreğinde COVID-19 pandemisinin başlangıcında gözlemlenen zirveden yaklaşık yüzde 60 oranında azalsa da, 1996-2010 dönemindeki tarihsel ortalamasının yaklaşık yüzde 50 üzerinde kaldığını gösteriyor.

Küresel belirsizliği yönlendiren nedir?

Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği gibi kilit sistemik ekonomilerdeki ekonomik büyüme, dünyanın geri kalanındaki ekonomik faaliyetin temel itici gücüdür. Küresel belirsizlik söz konusu olduğunda da bu doğru mu? Örneğin, ülkeler arasındaki daha yüksek birbirine bağlılık göz önüne alındığında, ABD seçimlerinden, Brexit‘ten veya Çin-ABD ticaret geriliminden kaynaklanan belirsizliğin diğer ülkelerdeki belirsizliği etkilemesini beklemeli miyiz?

Bu soruyu yanıtlamak için, kilit sistemik ekonomilerden – Yedi Grubu (G7) ülkeleri artı Çin – dünyanın geri kalanına “belirsizlik yayılmalarının” kapsamını ölçen bir endeks oluşturuyoruz. Özellikle, Ekonomist İstihbarat Birimi ülke raporlarının 1996’nın ilk çeyreğinden 2020’nin dördüncü çeyreğine kadar 143 ülkeyi kapsayan raporlarında metin madenciliği yaparak sistemik ekonomilerden kaynaklanan belirsizlik yayılmalarını tespit ediyoruz.

Sistemik ekonomilerin her birinden gelen belirsizlik yayılmaları, ilgili sistemik-ekonomi ülkesiyle ilgili bir kelimenin yakınında raporlarda “belirsizlik” kelimesinden söz edilme sıklığı ile ölçülür. Spesifik olarak, her ülke ve çeyrek için, ülke raporlarında her ülkeyle ilgili kelimelerin yanında görünen “belirsiz”, “belirsizlik” ve “belirsizlikler” kelimelerini ararız. Ülkeye özgü sözcükler arasında ülkenin adı, başkanların adı, merkez bankasının adı, merkez bankası yöneticilerinin adı ve seçilen ülkenin önemli olayları (Brexit gibi) yer alır.

Ölçümü ülkeler arasında karşılaştırılabilir hale getirmek için, ham sayıları her bir rapordaki toplam kelime sayısına göre ölçeklendiriyoruz. Endekste bir artış, belirsizliğin arttığını gösterir ve bunun tersi de geçerlidir.

Sonuçlarımız iki önemli gerçeği ortaya koyuyor:

• Birincisi: Evet, sistemik ekonomilerdeki belirsizlik dünyadaki belirsizlik için önemlidir.
• İkincisi: Yalnızca Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık önemli belirsizlik yayılma etkilerine sahipken, diğer sistemik ekonomiler ortalama olarak küçük bir rol oynamaktadır.

Amerika Birleşik Devletleri’nden başlayarak, aşağıdaki grafik Amerika Birleşik Devletleri ile ilgili belirsizliğin genel belirsizliğe oranının küresel ortalamasını (Amerika Birleşik Devletleri hariç) göstermektedir. Amerika Birleşik Devletleri ile ilgili belirsizliğin son birkaç on yıldan beri dünya çapında önemli bir belirsizlik kaynağı olduğunu gösteriyor.

Örneğin, 2001–2003 döneminde, ABD ile ilgili belirsizlik, diğer ülkelerdeki belirsizliğin yaklaşık yüzde 8’ine – tarihsel ortalamadan küresel belirsizlikteki artışın yaklaşık yüzde 23’üne – katkıda bulundu. Son 4 yılda ABD ile ilgili belirsizlik, diğer ülkelerdeki belirsizliğin yaklaşık yüzde 13’üne – yaklaşık yüzde 30’luk zirvelerle – ve tarihsel ortalamadan küresel belirsizlikteki artışın yaklaşık yüzde 20’sine katkıda bulundu.

İngiltere-AB Brexit müzakerelerine ilişkin belirsizlik, son 4 yılda yüzde 30’un üzerinde bir zirve ile önemli küresel yayılmalar yaşadı ve bu dönemde küresel belirsizlikteki artışa yaklaşık yüzde 11 katkıda bulundu.

Son olarak, diğer sistemik ülkelerle ilgili belirsizliğin genel belirsizliğe oranı, Kanada, Çin, Fransa, Almanya, İtalya ve Japonya’nın birlikte dünyanın geri kalanı üzerinde çok az belirsizlik yayma etkisine sahip olduğunu göstermektedir. Son yıllarda Çin bir istisna, ancak Çin ile ilgili belirsizliğin çoğu ABD ile olan ticaret gerilimlerinden kaynaklanıyor. Bununla birlikte, diğer sistemik ekonomiler küresel belirsizlik yayılmalarını sınırlandırırken, önemli bölgesel belirsizlik etkilerine sahiptir – örneğin, diğer Avrupa ekonomileri için Almanya ve birkaç Asya ekonomisi için Çin ve Japonya gibi.

___
Bu makale blogs.imf.org‘dan alınmıştır.
___
Daha fazlası için:
Dünyanın En Zengin İnsanı Elon Musk Bitcoin Sinyali Gönderdi, BTC %11 Arttı
Ray Dalio Daha Güçlü Bir Bitcoin Sinyali Gönderdi
2021’de Kripto: Bitcoin Makroekonomik Problemlerden Yararlanacak